Γιατί δεν αξιοποιήσαμε το ΕΣΠΑ για τις συγχωνεύσεις φορέων

Την περασμένη εβδομάδα εξήγησα πώς κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως αντιπροέδρου της κυβέρνησης ανέλαβα επικεφαλής μιας επιτροπής για την αναδιοργάνωση φορέων και υπηρεσιών του Δημοσίου. Παρ’ όλο που ο ρόλος ο δικός μου και της επιτροπής ήταν καθαρά γνωμοδοτικός και επομένως τυπικός, προχωρήσαμε στην υλοποίηση μιας πληθώρας δράσεων για τον εξορθολογισμό του Δημοσίου. Ειδικότερα για τους φορείς του Δημοσίου προωθήσαμε την ψήφιση δύο νόμων που αφορούσαν συνολικά την κατάργηση ή συγχώνευση 121 φορέων και οργανώσαμε ένα πλήρες ηλεκτρονικό μητρώο με σημαντικά στοιχεία για τη λειτουργία τους.

Ακόμη, με πρωτοβουλία μου και τη βοήθεια της Κοινωνίας της Πληροφορίας ΑΕ (εταιρεία του Δημοσίου η οποία εκτελεί έργα του ΕΣΠΑ για λογαριασμό του Δημοσίου), προχωρήσαμε στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση μιας δράσης χρηματοδοτούμενης από το ΕΣΠΑ (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση) η οποία είχε ως στόχο την παροχή βοήθειας προς την κυβέρνηση για τη συνολική αντιμετώπιση του θέματος των φορέων του Δημοσίου.

Η δράση αυτή προέβλεπε τη δημιουργία ολοκληρωμένου και πλήρους μητρώου με αναλυτικά στοιχεία των φορέων, εκπόνηση μελετών σκοπιμότητας για τη λειτουργία τους, προετοιμασία και διαβούλευση των σχετικών νομοθετικών παρεμβάσεων, εκπόνηση επιχειρησιακών σχεδίων για τους φορείς και μελέτες για την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, υποστήριξη των φορέων στην αρχική τους λειτουργία και υλοποίηση όλων των αποφάσεων που θα λαμβάνονταν από την κυβέρνηση, δηλαδή την τελική συγχώνευση ή κατάργησή τους. Ολα αυτά θα γίνονταν από εξωτερικούς συμβούλους-εταιρείες σε σύντομο χρονικό διάστημα και με πλήρη αντικειμενικότητα, χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις.

Στόχος αυτής της δράσης ήταν η επιτάχυνση του εξορθολογισμού της λειτουργίας των φορέων του Δημοσίου. Η δράση ήταν ανέξοδη για τον τακτικό προϋπολογισμό, καθώς χρηματοδοτείται από αντίστοιχο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, το οποίο δυστυχώς παρουσιάζει απορρόφηση ενώ λήγει μόλις 13%.

Η προσφυγή σε μια τέτοια μεθοδολογία ήταν απαραίτητη καθώς τα υπουργεία δεν συνεισέφεραν με προτάσεις για καταργήσεις ή συγχωνεύσεις και οι υπηρεσιακοί μηχανισμοί αρνούνταν να υλοποιήσουν οποιεσδήποτε τέτοιες αποφάσεις. Επομένως το ίδιο το Δημόσιο αδυνατούσε να κινηθεί αυτοβούλως προς την κατεύθυνση της εξυγίανσης.
Με τη δράση αυτή δεν θα είχαμε ανάγκη τις υπηρεσίες να μας πουν τους φορείς που έχουμε, δεν θα περιμέναμε να υλοποιήσουν τις αποφάσεις και δεν θα κάναμε δαπάνες εις βάρος του τακτικού προϋπολογισμού εφόσον η χρηματοδότηση ερχόταν από το ΕΣΠΑ.

Δυστυχώς η πρωτοβουλία αυτή ξεκίνησε με μεγάλη δυσκολία και καθυστέρηση και σήμερα βρίσκεται παγωμένη. Συναντήσαμε από την αρχή τη λυσσαλέα αντίδραση του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, το οποίο προκάλεσε καθυστερήσεις άνω των 18 μηνών. Οι διαδικασίες του ΕΣΠΑ είναι σοφά αρκούντως περίπλοκες ώστε να χρειάζονται χίλιες μύριες υπογραφές για να προχωρήσει το οτιδήποτε. Το εν λόγω υπουργείο καθυστέρησε συστηματικά την υλοποίηση του έργου μη υπογράφοντας αρχικά τη χρηματοδότησή του από το ΕΣΠΑ.
Οριακά πριν από τη λήξη της θητείας της κυβέρνησης παραλάβαμε την πρώτη μελέτη σκοπιμότητας, η οποία έχει τα ακόλουθα παραδοτέα:
Π1: Υποθέσεις εργασίας – σενάρια για 124 φορείς.
Π2: Οικονομική αποτίμηση των υποθέσεων.
Π3: Οδικός χάρτης εφαρμογής των σεναρίων.
Π4: Εργαλείο για τον υπολογισμό της οικονομικής ωφέλειας.

Συνοπτικά η μελέτη επεξεργάζεται 124 φορείς οι οποίοι έχουν προκύπτουσα ανάγκη επιχορήγησης 760 εκατ. ευρώ για κάλυψη λειτουργικών εξόδων, χωρίς να υπολογίζονται οι μεταβιβαστικές πληρωμές, σε σύνολο επιχορήγησης τακτικού προϋπολογισμού 1.100 εκατ. ευρώ. Η μέγιστη εξοικονόμηση που μπορεί να επιτευχθεί είναι 86 εκατ. ευρώ κατ’ έτος. Η παρούσα αξία εξοικονόμησης τριετίας υπολογίζεται στα 205 εκατ. ευρώ, ενώ η συνολική παρούσα αξία εξοικονόμησης (στα 99 έτη) υπολογίζεται σε 1.070 εκατ. ευρώ (1,1 δισ. ευρώ περίπου).

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το νούμερο 1,1 δισ. Σημαίνει ότι, αν εφαρμόζαμε το συγκεκριμένο σχέδιο, η υλοποίηση των υποθέσεων συγχωνεύσεων και καταργήσεων θα οδηγούσε σε συνολική δημοσιονομική ωφέλεια 1,1 δισ. ευρώ. Δηλαδή, θα χρωστούσαμε 1,1 δισ. ευρώ λιγότερα.
Σήμερα και αυτή η πρωτοβουλία έχει παγώσει. Μάλλον ο κ. Μανιτάκης επείσθη από τις υπηρεσίες του ότι δεν χρειάζεται η πρωτοβουλία αυτή, ότι θα τα κάνουν μόνοι τους και ότι δεν χρειάζεται να απορροφήσουμε το ΕΣΠΑ για άκρως απαραίτητες δράσεις σαν και αυτήν.
Κυρίαρχη αιτία της μη υλοποίησης των συγχωνεύσεων και καταργήσεων φορέων ήταν η απροθυμία των υπουργών να προχωρήσουν σε τέτοιου είδους παρεμβάσεις. Παρεμβάσεις που έχουν πολιτικό κόστος, χαλάνε τη σούπα του πελατειακού κράτους και ροκανίζουν τις βουλευτικές θέσεις. Αυτές όμως ακριβώς οι παρεμβάσεις αν είχαν γίνει, δεν θα κάναμε σήμερα οριζόντιες περικοπές επί δικαίους και αδίκους.

Εδώ θέλω να θυμίσω κάτι που έχω προτείνει πάρα πολλές φορές: την ανάγκη να υπάρχει ασυμβίβαστο μεταξύ υπουργού και βουλευτή. Αν οι ιδιότητες αυτές συνυπάρχουν ταυτόχρονα σε ένα φυσικό πρόσωπο, τότε δεν γίνεται να υπηρετείται αρμονικά και χωρίς αντιφάσεις το δημόσιο συμφέρον και το πελατειακό κομματικό σύστημα, το οποίο από τη φύση του είναι αντίθετο προς το πρώτο. Ούτε όμως αυτή η αλλαγή μοιάζει να έχει κάποια πιθανότητα υλοποίησης με τα σημερινά δεδομένα.

Πηγή: http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=483379

Share