Η γερμανική ηγεμονία

Περιγράψαμε την ατμόσφαιρα που εδημιούργησαν στην Ευρώπη η πτώση του Τείχους του Βερολίνου και η ενοποίηση της Γερμανίας. Δίπλα στους μεγάλους, Μιτεράν και Θάτσερ, ανάλογα αισθήματα έτρεφε και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Επειδή βέβαια είχε συναίσθηση των δυνατοτήτων μιας μικρής χώρας σαν την Ελλάδα και επειδή σκόπευε να αξιοποιήσει τη νέα κατάσταση για να ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση μας στο Κυπριακό, η επίσημη τοποθέτησή μας ήταν ιδιαίτερα προσεγμένη. Μου είχε περιγράψει κατά λέξη την ουσία μιας πολιτικής που με συνέπεια εφάρμοσε: «Δεν μπορούμε να εφαρμόζουμε δυο μέτρα και δυο σταθμά. Να είμαστε υπέρ της ενοποίησης της Κύπρου και της διατήρησης της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας και κατά της συνένωσης των δύο Γερμανιών».

Είχε όμως πλήρη συναίσθηση των δυσκολιών που θα μας δημιουργούσε η ανάκτηση της αυτοπεποίθησης από μια ενιαία Γερμανία, που θα διεκδικούσε έναν ηγεμονικό ρόλο στην περιοχή μας. Και αυτό δεν άργησε να φανεί. Μέσα στο 1990, η Γερμανία έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη δημιουργία του ανεξάρτητου κράτους της Σλοβενίας και ενθαρρυμένη από αυτό στις αποσχιστικές προσπάθειες που αφορούσαν την Κροατία.

Οι δύο περιπτώσεις ήταν ανόμοιες. Η Σλοβενία ήταν ουσιαστικά μια αυστριακή επαρχία. Γεωγραφία, ιστορία και πολιτισμός οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι το μέλλον αυτού του λαού δεν μπορούσε να είναι η συμμετοχή στην ενιαία Γιουγκοσλαβία. Η Κροατία όμως περιελάμβανε μεγάλες σερβικές πληθυσμιακές ομάδες, πολλές φορές πλειοψηφικές, στη συγκεκριμένη περιοχή. Υπήρχε και το ιστορικό παρελθόν με τα εγκλήματα των συνεργατών του χιτλερικού στρατού Ουστάσι, τη ναζιστική απόκλιση της Καθολικής Εκκλησίας και από την άλλη μεριά την κροατική καταγωγή πολλών στελεχών του Κ.Κ. Γιουγκοσλαβίας και του ίδιου του Γιόσιπ Μπροζ (Τίτο).

Το επιχείρημα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του δικαιώματος αυτοδιαθέσεως των λαών εξεχάστηκε από τη Γερμανία μόλις επιτεύχθηκε η ανεξαρτησία της Κροατίας. Την περαιτέρω προώθηση της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας ανέλαβαν, στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, οι ίδιες οι ΗΠΑ με τις συνέπειες που γνωρίζουμε όλοι.

Δεν είναι όμως μόνο στα Βαλκάνια που η νέα Γερμανία έδειξε τη διπλωματική της πυγμή. Υπήρξε μια γενικότερη νέα εξισορρόπηση που αφορούσε το σύνολο της ηπείρου. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Μπον μπορούσε να ικανοποιείται με τη διατήρηση και περιοδική αναθέρμανση του γαλλογερμανικού άξονα και με τη συντήρηση μιας άνισης αλλά προσεκτικής σχέσης εξάρτησης με τις αδύναμες εμπορικά και δημοσιονομικά χώρες του Νότου. Τώρα για το Βερολίνο εξίσου σημαντική ήταν η ισορροπία με τη Ρωσία, η επιρροή και η ποικιλόμορφη διείσδυση στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, όπου και παραδοσιακά η Γερμανία είχε το προνομιακό πεδίο για την πολιτική της στρατηγική.

Αυτή η σχέση με την Ανατολή και το κέντρο της ηπείρου άλλαξε βαθμιαία και τον τρόπο με τον οποίο οι Γερμανοί έβλεπαν τις χώρες του Νότου. Στο υπέροχο αυτό νησί που λέγεται Ελλάδα αμέριμνα υιοθετήσαμε την άποψη ότι οι ρατσιστικές προκαταλήψεις και αφιλοσόφητες σοβινιστικού χαρακτήρα υποτιμήσεις, που κατά καιρούς εκδηλώνονταν είτε μέσα από κείμενα του Τύπου είτε μέσα από δηλώσεις αξιωματούχων, μας αφορούσαν αποκλειστικά. Αυτό είναι ανακριβές. Μέχρι πρόσφατα οι Γερμανοί περιελάμβαναν και τους πρώην αδελφούς τους Γάλλους στα έθνη που επιδείκνυαν μια ανεύθυνη συμπεριφορά σε ό,τι αφορά τις δημόσιες δαπάνες, το δημοσιονομικό έλλειμμα και τελικά την υπερχρέωση της οικονομίας. Από κοντά και η ακατονόμαστη Standard&Poor’s, που πρόσφατα υποβάθμισε τη δανειοληπτική ικανότητα της Γαλλίας και αυτό παρά το γεγονός ότι η γαλλική οικονομία τα πάει μια χαρά, το δημοσιονομικό έλλειμμα έχει μειωθεί και το δημόσιο χρέος θα μείνει περίπου στο ίδιο ποσοστό του ΑΕΠ για μερικά χρόνια. Η επίθεση κατά της σοσιαλιστικής Γαλλίας, στην οποία η γερμανική χριστιανοδημοκρατία και η κυρία Μέρκελ συντάσσονται με τους νεοφιλελεύθερους αγγλοσαξονικούς οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, είναι καθαρά ιδεολογικού χαρακτήρα.

Η Γερμανία προσπαθεί να τρομοκρατήσει τη Γαλλία. Δεν θέλει και δεν χρειάζεται πια να έχει συναρχηγό. Καλεί τη Γαλλία να μπει στη σειρά με τους άλλους υποτακτικούς και να εφαρμόσει αγόγγυστα τη γερμανική νεοφιλελεύθερη πολιτική που επιβάλλεται ως «ευρωπαϊκή» σε όλους τους υποταγμένους της ευρωζώνης.

Και ως αυτή τη στιγμή δεν δείχνει να κατανοεί ότι έτσι υπονομεύει το ίδιο το ευρώ, ότι δηλαδή πριονίζει το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται.

Share