Η οικονομική πολιτική είναι η τέχνη της εξασφάλισης με δημόσιες παρεμβάσεις της ισορροπίας ανάμεσα σε διάφορες αντιφατικές δυνάμεις και τάσεις της αγοράς. Όταν π.χ. υπάρχει πληθωριστική πίεση μπορείς να μειώσεις τα επιτόκια, που σημαίνει ότι περιορίζεται η εισροή κεφαλαίων, οι επενδύσεις και η απασχόληση. «Κρυώνεις» δηλαδή την οικονομία που έχει υπερθερμανθεί. Άλλα μέσα για να καταλήξεις στο ίδιο αποτέλεσμα είναι η μείωση των δημοσίων επενδύσεων, που οδηγεί στον περιορισμό των μεγάλων δημοσίων έργων.

Για χρόνια τώρα ο καπιταλισμός ασχολήθηκε με τη ρύθμιση της αγοράς. Γράφτηκαν εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες, έγιναν σημαντικοί πειραματισμοί. Το κυκλικό κύμα που οδηγεί στην περιοδική ύφεση δεν μπόρεσε να τιθασευτεί. Η συσσώρευση κεφαλαίου έχει τους δικούς της ρυθμούς και επιβάλλει τους δικούς της νόμους.

Στην  προσπάθεια να τιθασεύσεις το τέρας της συγκυρίας μπορεί να κάνεις λάθη. Αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε δύο καταστάσεις ιδιαίτερα νοσηρές: τον στασιμοπληθωρισμό (stagflation) όταν ο πληθωρισμός αυξάνεται αλλά η οικονομία δεν επωφελείται για να καλύψει την αυξημένη ζήτηση με μεγαλύτερη παραγωγή. Το αντίθετο συμβαίνει όταν οι κρατικές παρεμβάσεις, οδηγούν τις τιμές των προϊόντων μιας ενδιαφέρουσας επενδυτικά και από την άποψη του τζίρου αγοράς στο να αντιμετωπίζουν πτωτικό επίπεδο, που σημαίνει τις περισσότερες φορές απαισιοδοξία για το μέλλον της συγκεκριμένης οικονομίας.

Οι λογαριασμοί του κράτους πρέπει να είναι ισορροπημένοι. Αφήνοντας ένα μικρό περιθώριο για ελλείματα «τριβής», η νομοθεσία της νομισματικής ζώνης του ευρώ όρισε ότι το περιθώριο τέτοιων ελλειμμάτων δεν μπορεί να ξεπερνάει το 3%. Το 3% δεν αποτελεί ένα optimum. Είναι όριο που δεν πρέπει να διαβείς, κόκκινη γραμμή όπως θα έλεγαν οι επαναστάτες του γλυκού νερού που μας κυβερνούν. Οι δυνατές οικονομίες κινούνται πολύ κάτω από αυτό το όριο. Η Γερμανία παραδείγματος χάριν. Οι οικονομίες που έχουν αδυναμίες είτε ισορροπιών εξωτερικού εμπορίου, είτε σε ότι αφορά την παραγωγικότητα σπρώχνουν για να υπερβούν αυτό το όριο και η πολιτική εξουσία οφείλει να επεμβαίνει για να καταστείλει αυτήν την τάση.

Όταν, για μακρό χρονικό διάστημα το κράτος έχει ελλείμματα που υπερβαίνουν το 3%, δηλαδή  ξοδεύει ανεπίτρεπτα περισσότερο από ότι εισπράττει από την οικονομία μέσω του φόρου, τότε διογκώνεται το δημόσιο χρέος και η πληρωμή του καθίσταται αβέβαιη. Το χρέος είναι μη βιώσιμο, η οικονομία όταν έχει εθνικό νόμισμα στη διάθεσή της καταδικάζεται στην υποτίμηση, που είναι ένα είδος χρεωκοπίας και όταν δεν έχει εθνικό νόμισμα επιζεί χάρη στη βοήθεια των μελών της νομισματικής ζώνης στην οποία ανήκει και εισπράττει νουθεσίες και ελέγχους με τη μορφή των «μνημονίων», που συνοδεύουν τις εκταμιεύσεις των συγκεκριμένων ποσών, που εμποδίζουν την άτακτη χρεωκοπία.

Αυτά είναι στοιχειώδεις κανόνες της οικονομίας. Θα ντρεπόμουν που τα γράφω τόσο λεπτομερειακά και διδακτικά αν δεν μας κυβερνούσε η τσογλανοπαρέα που μας κυβερνά. Είναι κάτι χειρότερο από αγράμματοι. Έχω πει επανειλημμένα ότι είναι ημιμαθείς. Δηλαδή είναι αγράμματοι που νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα. Έτσι σεμνύνονται, γιατί επιτυγχάνουν συνεχώς μεγαλύτερα πλεονάσματα, μεγαλύτερα ακόμα και από τον στόχο των μνημονίων. Ένα πλεόνασμα που υπερβαίνει το μέτρο (εν προκειμένω το 3%) οδηγεί τη συγκεκριμένη οικονομία στη στασιμότητα και καταδικάζει τους πολίτες στη δουλεία της εξυπηρέτησης ενός χρέους που ουδέποτε μειώνεται, γιατί τρέφεται από τις σάρκες των εργαζομένων και των παραγωγών. Γι’ αυτό και οι κομπασμοί των μουσάτων και των δεσποιναρίων της τσογλανοπαρέας ότι πετυχαίνουν συνεχώς αυξημένο πλεόνασμα σε κάθε προϋπολογισμό είναι όχι μόνο εγκληματικοί αλλά είναι και κάτι αφάνταστα χειρότερο, είναι λάθος. Με τον κ. Αλέκο Αλαβάνο ουδέποτε συνέπεσα στις πολιτικές απόψεις. Δεν μπορώ να διαφωνήσω όμως μαζί του σε μια ενδιαφέρουσα ιδέα που προτείνει στον δημόσιο διάλογο: το ΚΚΕ άντεξε την πτώση του κομμουνισμού στη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και της Γιουγκοσλαβίας. Η τσογλανοπαρέα διασύρει κάθε έννοια Αριστεράς στη χώρα και αυτό ας το έχουν υπόψιν τους όσοι θεωρούν λύση για όλα τα δεινά της εποχής την ανασυγκρότηση τη κεντροαριστεράς. Το μεγάλο δίδαγμα αυτών των εκλογών που έρχονται δεν θα είναι η ήττα του Τσίπρα. Αυτό είναι δεδομένο. Θα είναι δυστυχώς η στροφή προς τα δεξιά της κοινωνίας στο σύνολό της.

Share

Το 2015, που όλα ξεκινούσαν, ο Τσίπρας βγήκε και εξήγγειλε ένα δημοψήφισμα. Το πραγματικό ερώτημα ήταν αν θα σκύψουμε το κεφάλι στις εξωτερικές πιέσεις ή θα ακολουθήσουμε το δρόμο της εθνικής υπερηφάνειας και ανεξαρτησίας. Στην πραγματικότητα όμως οι πολίτες έπρεπε να πάρουν θέση πάνω στην κρίση που είχε ξεσπάσει τρία χρόνια πριν όταν οι δανειστές μας, μας πρότειναν στις αγορές εξωφρενικά αυξημένα επιτόκια. Ο δανεισμός πια, ως λύση του δημοσιονομικού προβλήματος και ως εγγύηση του τρόπου ζωής, που μέχρι εκείνη τη στιγμή ακολουθούσαμε, δεν ήταν εφικτός. Έπρεπε να πληρώσουμε τα χρωστούμενα και τους συσσωρευθέντες τόκους ή να βρούμε τη μαγική ράβδο. Τη μαγική ράβδο πρότειναν γαβγίζοντας όλα τα σκυλιά του παλαιομαρξισμού (Λαφαζάνηδες, Κωνσταντοπούλου, Βαρουφάκηδες και άλλοι). Κυρίως όμως πρότεινε το ερώτημα του δημοψηφίσματος που προσαρμόζανε οι ρήτορες του «ΟΧΙ» ξεδιάντροπα και ανεξέλεγκτα στις εκάστοτε ανάγκες του ακροατηρίου. «Θέλατε να μην πληρώνατε φόρους και για αυτό να μετέχετε σε κάθε είδους παρανομία;» Εκεί ήταν αυτοί. «Θέλετε ανεξέλεγκτες αυξήσεις στα μέσα και στο προσωπικό ώστε να δουλεύετε λιγότερο;» Εκεί ήταν και πάλι μαζί με τη συνδικαλιστική ηγεσία. Και αν θέλατε αυξήσεις μισθών και παντός είδους δαπανών, τότε δεν χωρούσε συζήτηση. Αυτοί ήταν οι άνθρωποί σας.

Προς τους άλλους και ιδίως τους εκπροσώπους των δανειστών που είχαν τη μεγαλύτερη αντιπροσωπευτικότητα και λαϊκότητα (Μέρκελ και Σόιμπλε) φωνάζαμε νταηλίδικα: «Gobackκυρία Μέρκελ». Είχα τότε προτείνει στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας να εφαρμόσει στην πράξη αυτά που έλεγε όλη η Ευρώπη. Ότι δηλαδή το δημοψήφισμα ήταν αδικαιολόγητο και ακατανόητο. Η ηγεσία της ΝΔ (γιατί άραγε;) βαθιά λαβωμένη από την ιστορία της αποχής των κομμουνιστών στο δημοψήφισμα, που έφερε τη δυναστεία πίσω στην Ελλάδα το 1945, φοβόταν τη μονιμότητα της πολιτικής ανωμαλίας που θα εδημιουργείτο.

Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος είναι τα εξής: Ψήφισε το 62% του εκλογικού σώματος (απείχε το 38%). 61,31% ψήφισαν ΟΧΙ, 38,69% ψήφισαν ΝΑΙ, 5,8% έριξαν άκυρο ή λευκό. Σύμφωνα με το άρθρο 44 του Συντάγματος τα δημοψηφίσματα δίνουν απάντηση σε ερωτήματα που προκύπτουν ή από ψηφισθέντα νόμο ή από μείζον εθνικό θέμα. Ο Τσίπρας ποτέ δεν μας αποσαφήνισε για ποιο ζήτημα μιλούσε. Εν τω μεταξύ σύσσωμος η εξωτερική κοινή γνώμη (τύπος, πολιτικοί, νομικές αυθεντίες και οικονομικοί παράγοντες) μας έλεγαν ότι το δημοψήφισμα δεν έχει νόημα σε αυτήν την περίπτωση και συμβούλευαν την κυβέρνηση να μη το διενεργήσει.

Ας πάρουμε τα πράγματα όπως ήταν. 62,15% προσήλθαν να ψηφίσουν. Αν είχε επίσημα υπάρξει θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπέρ της αποχής, είναι σχεδόν βέβαιο ότι το δυσμενέστερο για την αποχή επίπεδο του 60% θα είχε επιτευχθεί και όλη η πλεκτάνη των αναίσχυντων φίλων των κ.κ. Τσίπρα και Καμμένου θα είχε διαπομπευθεί και θα είχαν εξαναγκαστεί να προκαλέσουν εκλογές κάτω από εξαιρετικά δυσμενείς για αυτούς συνθήκες. Τότε μου λεγόταν από ανθρώπους καλών προθέσεων ότι το ΚΚΕ όταν έκανε την προηγούμενη αποχή στην ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας εξαναγκάστηκε μετά να μπει σε εμφύλιο πόλεμο. Ο τρόμος των συνομιλητών μου ήταν ειλικρινής απέναντι σε μια τέτοια προοπτική. Δεν καταλάβαιναν οι δόλιοι ότι ο εκβιασμός των Τσιπρανέλ είχε ήδη αρχίσει να εφαρμόζεται. Ότι δηλαδή ο εμφύλιος πόλεμος ήταν σε εξέλιξη.

Share

Ο Σόλων θεωρείται δημιουργός του θεσμικού πλαισίου της αρχαίας Αθήνας, που ήταν η πρώτη δημοκρατία στον κόσμο. Ο Δράκων, του οποίου το έργο κατήργησε ο Σόλων, έχει εξαφανιστεί από την ιστορική μας μνήμη. Απομένουν μόνο στο λεξιλόγιό μας τα «δρακόντεια μέτρα», που σύσσωμο το φωτισμένο τμήμα της διανόησής μας καταδικάζει.

Οι επόμενες εκλογές θα κριθούν ενδεχομένως από ζητήματα τάξης και νόμου(law and order). Η κυρίαρχη ιδεολογία στη χώρα είναι προοδευτική. Η κυβέρνησή μας είναι αριστερή με κάτι λίγο από άκρα δεξιά, αλλά εν πάσει περιπτώσει και αυτή «της προόδου». Πολύ θα ήθελε ο Τσίπρας και η τσογλανοπαρέα του να συζητήσουμε αποκλειστικά το αποβλακωτικό θέμα των σκανδάλων και της διαφθοράς. Αυτό το έργο όμως παίχτηκε ήδη. Οι ψηφοφόροι απεχθάνονται να είναι στο ίδιο έργο θεατές. Η οικονομική πραγματικότητα, ακόμα και αν βελτιώνεται, δεν προλαβαίνει να βελτιωθεί αισθητά μέχρι τα συνταγματικά όρια της τετραετίας.

Για έναν πολίτη, που δεν έχει προκαταλήψεις, οι νόμοι και η εφαρμογή τους ωφελούν την πλειοψηφία και όχι τις οικονομικές, ιδεολογικές ή κομματικές ολιγαρχίες. Στα φιλμ του ιταλικού νεορεαλισμού, πίσω από τους δικαστές υπήρχε πάντα μια ευδιάκριτη επιγραφή: «la legge è uguale per tutti» (ο νόμος είναι ίσος για όλους). Αυτό ήταν για να θυμούνται οι αποβλακωμένοι χωρικοί της Νότιας Ιταλίας, που έβγαιναν μόλις από τον φασισμό και μια συντριπτική ήττα, ότι υπήρχε και άλλου είδους κράτος και ότι η δημοκρατία παρείχε και σε αυτούς δικαιώματα.

Προοδευτικός λοιπόν είναι κάποιος που θέλει όχι μόνο να υπάρχει ο νόμος αλλά και να τηρείται. Να εφαρμόζεται προς πάσα κατεύθυνση και οι δικαστές να είναι άψογοι, άμεμπτοι και να μην υπόκεινται σε πιέσεις πολιτικές, δημοσιογραφικές ή άλλες.

Ο Ρωμιός είναι κατσαπλιάς. Έχουμε αφιερώσει άλλο άρθρο μας στην ανάλυση της δημιουργίας μέσα σε μια πολυτάραχη ιστορία αυτής της προσωπικότητας. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της σαγηνευτικής φυσιογνωμίας είναι η χωρίς μέτρο αυτοπεποίθηση. Αυτό σημαίνει ότι για λόγους ανύπαρκτους πολλές φορές, ελπίζει πάντα ότι θα τη γλιτώσει και δεν θα τιμωρηθεί αν και παραβίασε το νόμο. Μικρές όμως ποινές δεν λειτουργούν γιατί ο παρανομών δεν έχει παιδεία, αγωγή, καλλιέργεια και αυτογνωσία. Έτσι, ελπίζει ότι θα τη γλιτώσει και ότι, αν παρ’ ελπίδα καταδικαστεί, θα το παλέψει. Είχαμε σε προηγούμενο άρθρο μας υποστηρίξει την αρχή της μηδενικής ανοχής για να διατηρηθεί η πόλη καθαρή και να προστατέψουμε τα μνημεία μας από τους απαίδευτους και κακομαθημένους νεαρούς που ασχημονούν σε βάρος της Αθήνας. Η ύπαρξη όμως ενός θεσμικού πλαισίου που θεσπίζεται δεν έχει νόημα αν δεν συνοδεύεται από αποτελεσματικά όργανα ελέγχου και διαδικασίες εφαρμογής των ποινών.

Ας θυμηθούμε λιγάκι και εκείνον τον κακομοίρη τον Δράκοντα που χάθηκε στα βάθη των αιώνων. Και ειδικότερα για τη δικαιοσύνη. Αποτελεί την τρίτη εξουσία. Δεν υπόκειται στις δύο άλλες και έτσι λειτουργεί η δημοκρατία. Η ανεξάρτητη δικαιοσύνη διοικείται όμως από την εκτελεστική εξουσία, δηλαδή την κυβέρνηση. Μέσα στα πλαίσια νομικού πλαισίου θεσπίζεται από τη νομοθετική εξουσία, δηλαδή τη Βουλή. Ας επιβληθεί έγκαιρα πλαίσιο απονομής της δικαιοσύνης και ας απομακρυνθούν τάχιστα οι ακατάλληλοι με μια διαδικασία που λέγεται επαγγελματική αξιολόγηση. Δικαιοσύνη, τάξη και ασφάλεια είναι προϋποθέσεις για να διακινδυνεύσει ένας επενδυτής το κεφάλαιό του κάνοντας επενδύσεις σε συγκεκριμένη χώρα. Με άλλα λόγια είναι προϋποθέσεις της ανάπτυξης.

 

Share

Αγαπώ ιδιαίτερα την Αθήνα. Στην πρώτη κυβερνητική μου θέση, το καλοκαίρι του 1982, ως Υφυπουργός Εμπορίου, είχα αναλάβει και την προστασία του καταναλωτή. Είχα διάφορες επώνυμες καταγγελίες ότι το τμήμα αγορανομίας, που παρενέβαινε στην Κεντρική και στη Βαρβάκειο αγορά ήταν διεφθαρμένο μέχρι το κόκκαλο. Μου συνέστησαν τότε έναν λαμπρό, νεαρό αστυνομικό, που είχε μόλις αποφοιτήσει από τη σχετική σχολή βαθμοφόρων. Τον κάλεσα στο γραφείο μου και του είπα να μη φοβάται τίποτα, ότι δεν παίρνω από λόγια και ότι πρέπει να εφαρμοστεί ο νόμος σε όλους χωρίς καμία διάκριση. Μερικές μέρες μετά πήρα από τον άριστο αυτό αστυνομικό ένα κατάλογο των πρώτων κινήσεών του. Μεταξύ άλλων προέβλεπε το κλείσιμο μιας ταβερνούλας στην οποία σύχναζα με μια παρέα χονδρεμπόρων της αγοράς και που δεν είχε όνομα ούτε ταμπέλα, απλώς παρατσούκλι από κάποια ιδιομορφία του κτιρίου. Το ταβερνείο είναι ακόμα ανοιχτό και τρέφει πάντα το ίδιο μικτό δείγμα ανθρώπων, που συχνάζουν εκεί: χονδρέμποροι, λιανέμποροι, ζητιάνοι, προοδευτικοί διανοούμενοι και σνομπ με φανταχτερές γκόμενες.

Όταν πήρα την αναφορά του εμπνευσμένου από εμένα αστυνομικού τον κάλεσα να έρθει το βράδυ από το γραφείο του υπουργείου. Του είπα ότι εκεί συχνάζουν συστηματικά έμποροι της αγοράς που δεν θα πήγαιναν αν δεν υπήρχε πρόβλημα υγιεινής. Του είπα βεβαίως να κάνει ότι νομίζει αλλά πρέπει να ξέρει ότι συχνάζω και εγώ εκεί. Το τελευταίο νομίζω ότι τον έπεισε. Πήγα προ ημερών στο ταβερνείο μου. Ο ένας απ’ τους Σπαταναίους συνιδιοκτήτες έχει αποβιώσει. Ο άλλος συνεχίζει. Καμιά δεκαριά αγορανομικές παραβάσεις φαίνονται με γυμνό μάτι μόλις αρχίζεις να κατεβαίνεις τα σκαλιά του υπογείου. Αυτό όμως ζει και βασιλεύει και τρέφει γενεές Αθηναίων που έχουν την εργασία τους στο κέντρο του κέντρου.

Διηγούμαι αυτήν την ιστορία για να δείξω ότι δεν εμπνέομαι κατά τη συγγραφή αυτού του άρθρου από ευρωπαϊκές εκσυγχρονιστικές ιδέες. Ούτε από το ύψος της μορφωτικής και ταξικής μου υπεροχής ρίχνω κεραυνούς στους ανθρώπους που προσπαθούν να βγάλουν το ψωμί τους.

Κατοικώ στο Κέντρο του Κέντρου της πόλης. Όταν βγω από το σπίτι συνήθως οδηγώ και ταλαιπωρούμαι αφάνταστα από τα φορτηγά, που στα στενά δρομάκια του κέντρου (καμιά φορά και στις λεωφόρους) ξεφορτώνουν τα πιο απίθανα είδη με νωχελικό ρυθμό και αν τους θυμίσεις την παρουσία σου σε βρίζουν ή σε απειλούν. Γνωρίζω ότι υπάρχουν ορισμένες ώρες πριν από το άνοιγμα των μαγαζιών που η τροφοδοσία τους είναι νόμιμη και επιτρεπτή. Γνωρίζω επίσης ότι επί δεκαετίες τώρα ο σχετικός νόμος δεν επιβάλλεται. Γνωρίζω τέλος ότι μια παρέα από σέξι νεαρές και μυώδεις νεαρούς, που συχνάζει κεφάτη στο τυροπιτάδικο της γωνίας κοντά στο γραφείο μου είναι αστυνομικοί του Δήμου. Αστυνομικοί; Ναι, βέβαια. Άμα θέλετε το πιστεύετε, γιατί κατά τα άλλα ούτε στολή φοράνε ούτε καπέλο.

Ο Δήμος Αθηναίων είναι μια εξουσία κοντά στο λαό. Όσο κοντά γίνεται. Έχει περάσει από τα χέρια πλειοψηφιών που εκπροσωπούν όλες τις πολιτικές και ιδεολογικές παρατάξεις. Λαμπρές προσωπικότητες έχουν κατά καιρούς επιλεγεί ως Δήμαρχοι. Ακόμα περισσότεροι έχουν διαγωνιστεί για αυτήν την τιμή. Κανείς όμως δεν έκανε θέμα του την εφαρμογή των νόμων.

Πήγα για πρώτη φορά στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ως βουλευτής της πλειοψηφίας μετά το 1981. Μέχρι τότε οι κατά τόπους διπλωματικές αρχές της μεγαλύτερης δημοκρατίας του κόσμου ηρνούντο να μου χορηγήσουν θεώρηση διαβατηρίου. Στη Νέα Υόρκη έμενα στο Stuyvesant. Ένα συγκρότημα πολυκατοικιών ιδιωτικής πολεοδόμησης πάνω στον 14ο δρόμο. Στο απέναντι πεζοδρόμιο, αν διέσχιζες το δρόμο που δεν ήταν ιδιαίτερα φαρδύς για το σημείο αυτό, άλλαζες όχι απλώς γειτονιά αλλά και χώρα. Μετανάστες από τη Λατινική Αμερική, κατά πλειοψηφία χωρίς χαρτιά, κατοικούσαν σε εξαθλιωμένες και ερειπωμένες παλαιές κατασκευές του «Μπάριο» όπως το ονόμαζαν. Ομιλείτο αποκλειστικά η ισπανική. Δεκάδες άνεργοι καθόντουσαν στον ήλιο των πεζοδρομίων και το εμπόριο ναρκωτικών έδινε κι έπαιρνε. Η πρώτη συμβουλή των Αμερικανών φίλων που μας φιλοξενούσαν ήταν να μη διασχίσουμε ποτέ αυτόν τον δρόμο, να μην αποπειραθούμε να διεισδύσουμε ποτέ στο «Μπάριο» ότι και αν συμβεί.

Η Νέα Υόρκη είχε μια παλιά παράδοση ελέγχου από τα συνδικάτα και το δημοκρατικό κόμμα. Ιρλανδοί, Ιταλοί, Εβραίοι και Έλληνες περιφρουρούσαν τα κεκτημένα τους και αδιαφορούσαν για τους έγχρωμους χειρώνακτες που αποτελούσαν τα θεμέλια της πόλης. Ώσπου ξαφνικά, άγνωστο για ποιους λόγους ακόμη και σήμερα, βγήκε δήμαρχος ένας Ιταλός ρεπουμπλικάνος, ο Τζουλιάνι. Αναμόρφωσε την αστυνομία. Μέσα σε δύο χρόνια αύξησε όλα τα πρόστιμα που εισπράττονταν επιτόπου. Ως δια μαγείας συνοικίες ολόκληρες της πόλης έπαψαν να είναι άνδρο εγκληματιών και εστίες εμπορίου ναρκωτικών. Το δόγμα του Τζουλιάνι λεγόταν «μηδενική ανοχή» (zerotolerance).

Αν υπάρχει κάποιος στην πατρίδα μας που η Δημαρχεία των Αθηναίων του αρκεί και δεν τη βλέπει ως πρώτο σκαλοπάτι για μια μακριά σταδιοδρομία βασισμένη στην πολιτική πελατεία, ας διεκδικήσει την εφαρμογή μιας πολιτικής μηδενικής ανοχής.

Η Αθήνα είναι μια από τις ωραιότερες πόλεις του κόσμου. Έχει φυσικές καλλονές και τρομερό ενδιαφέρον. Ας μαζέψουμε τους υβριστές και τους μπαχαλάκηδες. Ας πειθαρχήσουμε τους κακομαθημένους γόνους. Ας πληρώσουν για τις ζημίες που κάνουν στην πόλη όσοι τις κάνουν. Ας εφαρμοστεί επιτέλους ο νόμος.

Share

Ο Έλληνας είναι κατσαπλιάς. Μπορεί να αντιστέκεται ηρωικά στη βία του κατακτητή. Μπορεί επίσης να συναλλάσσεται με τον κατακτητή και να προσπαθεί με κάθε είδους συνεργασίες και υπηρεσίες να τον αποπλανήσει. Έτσι επιβιώσαμε στη μακρότατη περίοδο της ανυπαρξίας του εθνικού κράτους. Δηλαδή κάτω από τον αδίστακτο ζυγό ενός βάρβαρου, μοχθηρού κατακτητή, ασιατικής προέλευσης που δεν είχε την παραμικρή αίσθηση για το τι σημαίνει κράτος δικαίου. Μιλάμε για της Οθωμανική αυτοκρατορία.

Όμως υπάρχει και η πρόσφατη εμπειρία που έχει αγγίξει τη ζωή των περισσότερων από εμάς. Την τετράχρονη χιτλερική κατοχή και την επτάχρονη δικτατορία των στρατιωτικών που εμπνέονταν από τα χιτλερικά ιδανικά. Διδασκόμαστε την ιστορία κατά τρόπο που να μας εξασφαλίζει απέναντι στις οδυνηρές αναμνήσεις. Εξαφανίστηκαν οι δοσίλογοι και οι μαυραγορίτες της κατοχής, όπως αργότερα μεταβλήθηκαν σε «Λάθρα βιώσαντες», οι κάθε είδους συνεργάτες της χούντας. Ο ελληνικός λαός ανεδύθη από τις περιπέτειες του στιλπνός, γάργαρος και παρθένος. Όλοι οι αντιστασιακοί, όλοι οι εχθροί της δικτατορίας προσαρμοστήκαμε στο πνεύμα της νέας εποχής, με μεγάλη επιτυχία.

Οι αποφάσεις της εθνοσυνέλευσης του Άστρους , εμπνευσμένες από τη Γαλλική Επανάσταση είχαν οδηγήσει σε μια σειρά από αγροτικές μεταρρυθμίσεις και στην καθοριστική απόφαση ότι κάθε πολίτης αντιπροσώπευε μια ψήφο, όποια κι αν ήταν η μορφωτική ή οικονομική του κατάσταση. Είμασταν τότε το πιο σύγχρονο κράτος της ευρωπαϊκής χερσονήσου μετά την Ελβετία. Οι Βρετανοί μας ακολούθησαν έναν αιώνα αργότερα, το ίδιο και οι σημερινοί δάσκαλοι της δημοκρατίας Γερμανοί και Γάλλοι .

Το κυριότερο δε ήταν ότι αυτά έγιναν χωρίς θυσίες, με επιδείξεις απλώς του λαϊκού φρονήματος, όπως για της έξωση του Όθωνα και την αλλαγή δυναστείας. Δεν κάναμε ούτε μακρόχρονο εμφύλιο πόλεμο όπως οι Άγγλοι την εποχή του Κρόμγουελ, ούτε σφαγή της αριστοκρατίας και του κλήρου, όπως στη Γαλλία την εποχή της μεγάλης τρομοκρατίας, ούτε εμφύλιους πόλεμους ανάμεσα σε μικρότερα κράτη που υπεράσπιζαν την αυτονομία τους, όπως στη Γερμανία και στη Ιταλία. Τα πράγματα σ’ εμάς προσαρμόζονταν, επειδή προσαρμοζόταν ο πολίτης με τη νέα μορφή εξουσίας που αναζητούσε.

Το 1976, μετά από οκτώ χρόνια εξορία, είχα μεγάλη δεκτικότητα. Παρακολουθούσα με πάθος κάθε είδους λαϊκές εκδηλώσεις και προσπαθούσα να προσαρμοστώ. Μια ημέρα θυμάμαι, λίγους μήνες αφότου είχε πέσει η δικτατορία παρακολουθούσα έκθαμβος τη συζήτηση ενός πολίτη με ένα αστυνομικό, που τον είχε συλλάβει να περνάει αναιδέστατα ένα κόκκινο φανάρι. Η συζήτηση είχε τρία στάδια: το πρώτο ήταν το «φιλικό». Αναζήτηση τόπου κοινής καταγωγής, επιχειρηματολογία γύρω από αυτό «που κάναν όλοι», προσπάθεια εκμαίευσης του οίκτου του όργανου της τάξης. Το δεύτερο ήταν η προσπάθεια του εντυπωσιασμού. Ακούστηκαν το γνωστό “ξέρεις ποιος είναι εγώ;», απειλές μετάθεσης, επίκληση συγγένειας σε ανώτατο επίπεδο. Το τρίτο στάδιο αφορούσε τη συγκυρία. Άκουσα κατάπληκτος τον παραβάτη να λέει προς το όργανο «εσείς καταλάβατε ότι έχουμε δημοκρατία; Η χούντα τελείωσε να μάθετε να φέρεστε» Είδα τότε τρομοκρατημένο το όργανο της τάξης να μαζεύει το σημειωματάριο του και να αποχωρεί αφήνοντας τον θρασύτατο ρωμιό ατιμώρητο.

Αυτά τα τρία στάδια συναλλαγής με τον κρατικό μηχανισμό ισχύουν ακόμα και τώρα. Η πολιτική της κυβέρνησης τα έχει νομιμοποιήσει, καταστήσει και φορτίσει ιδεολογικά. Δολοφόνος που για έντεκα ανθρωποκτονίες έχει καταδικαστεί σε ισάριθμες ποινές ισοβίων δεσμών (υπενθυμίζω ότι η θανατική ποινή στη χώρα μας δεν προβλέπεται), δικαιούται άδεια για να πάει να δει την οικογένεια του. Βουλευτής μέσα στην αίθουσα του κοινοβουλίου κατά τη διάρκεια επίσημης ομιλίας του καλεί το στρατό να εξεγερθεί και να τιμωρήσει παραδειγματικά τον Πρωθυπουργό και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας γιατί αυτός (ο βουλευτής) έχει διαφορετική αντίληψη για την ασκούμενη από την κυβέρνηση πολιτική που έχει επικυρωθεί από την πλειοψηφία της Βουλής. Όταν διαπιστώνεται το κακούργημα, που δεν καλύπτεται από τη βουλευτική ασυλία, ο «τζάμπα μάγκας» διαφεύγει και δημιουργεί επανειλημμένα επεισόδια με αστυνομικούς που αποπειράθηκαν να τον συλλάβουν μέχρι σήμερα το πρωί. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν αισθάνεται καν την ανάγκη να ενημερώσει τον Πρωθυπουργό για την άποψη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι επιβάλλονται εκλογές πριν από την υπογραφή συμφωνίας με γειτονική μας χώρα.

Ισχύουν δυο μέτρα και δυο σταθμά. Για τους δυνατούς και τους θρασείς δεν ισχύει ο καταστατικός χάρτης της χώρας. Το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι. Οι κατσαπλιάδες πρέπει να τιθασευτούν, αλλιώς δεν θα υπάρξει ευνομία σ’ αυτή τη χώρα και χωρίς κράτος δικαίου θα γυρίσουμε στο Μεσαίωνα για να χρησιμοποιήσουμε ξανά την προσαρμοστικότητα που μας έχει σώσει από την εξαφάνιση στο παρελθόν. Αυτό όμως είναι το μέλλον που αξίζουμε;

Share