Άρθρο του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Θεόδωρου Πάγκαλου, στην εφημερίδα «Καθημερινή», 21.6.2011.

Το κέντρο της Αθήνας: Έξι μύθοι και μία αλήθεια

Η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το κέντρο της Αθήνας είναι αποτέλεσμα πολλών και σύνθετων παραγόντων αλλά και μιας μακρόχρονης αναποφασιστικότητας και έλλειψης έγκαιρων πρωτοβουλιών τόσο σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης όσο, κυρίως, σε επίπεδο Δήμου. Ας μην ξεχνάμε ότι για πολλά χρόνια η δημαρχία στην Αθήνα αποτελούσε ένα ασφαλές διαβατήριο για το εσωκομματικό ascenseur της Νέας Δημοκρατίας.

Επηρεάζεται, επίσης, από γεγονότα που συμβαίνουν εκτός Ελλάδας και δημιουργούν έντονα μεταναστευτικά ρεύματα ή αλλάζουν τα χαρακτηριστικά των ήδη υπαρχόντων. Παραδείγματος χάριν τα γεγονότα στη Βόρεια Αφρική σε συνάρτηση με την απόφαση της Τουρκίας να απελευθερώσει το καθεστώς προξενικών θεωρήσεων με το Μαρόκο, την Τυνησία και την Αλγερία, οδήγησαν στην κατακόρυφη αύξηση των παράνομων μεταναστών από αυτές τις χώρες (το 2009 συνελήφθησαν 329 παράνομοι μετανάστες από την Αλγερία ενώ το 2010, 7.320).

Σήμερα, η κυβέρνηση, η περιφέρεια αλλά και η νέα διοίκηση του Δήμου καλούνται να αντιμετωπίσουν την κατάσταση ενώ η 12η ώρα έχει παρέλθει. Η καλλιέργεια υψηλών προσδοκιών για άμεσες –και ως εκ τούτου, μαγικές- λύσεις δεν συνεισφέρει στην ορθολογική αντιμετώπιση του προβλήματος, αλλά αντίθετα υπονομεύει τις δυνατότητες της επίλυσής του. Χρειάζεται χρόνος όχι μόνο για να εφαρμοστούν, αλλά κυρίως για να αποδώσουν τα μέτρα.

Είναι πάντα εύκολη η πραγματοποίηση εντυπωσιακών επιχειρήσεων –ειδικά αστυνομικού χαρακτήρα-, αλλά αν δεν συνοδευθούν από τις αναγκαίες υποδομές απλώς θα μεταθέσουν το πρόβλημα σε άλλες περιοχές του Δήμου Αθηναίων ή γειτονικών Δήμων, τακτική που η παρούσα κυβέρνηση σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί.

Πολλοί συμπολίτες μας διατυπώνουν εύλογες απορίες που έχουν πάρει την μορφή «αστικών μύθων», για τους λόγους εξαιτίας των οποίων δεν αντιμετωπίζονται μια σειρά ζητημάτων που αφορούν όχι μόνο την Αθήνα αλλά ολόκληρη την χώρα. Ας δούμε λοιπόν αυτές τις απορίες, αυτούς τους μύθους.

Μύθος 1ος: Γιατί δεν στέλνουμε τους λαθρομετανάστες αμέσως πίσω;

Για να τους στείλουμε «πίσω» πρέπει να ξέρουμε ποιο είναι αυτό το «πίσω». Η Τουρκία που είναι η κύρια χώρα μέσω της οποίας καταλήγουν στην Ελλάδα, δεν τους δέχεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα ζήτησε την επανεισδοχή 11.235 παράνομων μεταναστών, αλλά η Τουρκία δέχθηκε μόνο 772. Από το 2002 που άρχισε η εφαρμογή του Ελληνοτουρκικού Πρωτοκόλλου Επανεισδοχής, μέχρι το 2010, οι τουρκικές αρχές παρέλαβαν 2.491 αλλοδαπούς από τους 73.935 που εισήλθαν παράνομα στη χώρα μας μέσω της Τουρκίας. Η Ελλάδα καταβάλλει διπλωματικές προσπάθειες, για να αλλάξει αυτή η κατάσταση, πάντοτε εντός του πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος είναι γιατί δεν τους στέλνουμε στις πατρίδες τους. Εδώ υπάρχουν δύο κύριες ομάδες. Η μία αποτελείται από λαθρομετανάστες που προέρχονται από χώρες που δεν υφίστανται ως κράτη στην πραγματικότητα (πχ Αφγανιστάν, Σομαλία κλπ) και σε σημαντικό ποσοστό δικαιούνται πολιτικό άσυλο. Οι ακροδεξιές κραυγές όμως έχουν δημιουργήσει την εντύπωση ότι η παραχώρηση ασύλου σε αυτούς είναι κάτι εξαιρετικά αρνητικό και απαράδεκτο, ενώ στην πραγματικότητα, η παραχώρηση ασύλου θα διευκόλυνε τελικά και την αποδημία τους για τις χώρες της Ευρώπης, όπου ήδη υπάρχουν συγγενείς τους.

Η άλλη ομάδα προέρχεται από χώρες στις οποίες είναι εφικτό να σταλούν πίσω. Όμως, οι ίδιοι οι λαθρομετανάστες δεν δηλώνουν ποτέ από ποια χώρα είναι. Συνήθως αυτοπροσδιορίζονται, ψευδώς, ως «Παλαιστίνιοι». Γι’ αυτό το λόγο, χρειάζεται χρόνος για να ανακαλυφθεί η πραγματική τους ταυτότητα. Όταν αυτή ανακαλύπτεται, απαιτείται η συνεργασία με τις Πρεσβείες των χωρών τους ή με Πρεσβεία που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των χωρών τους, για να εκδοθούν τα απαραίτητα ταξιδιωτικά έγγραφα. Φυσικά οι Πρεσβείες αυτών των χωρών κάνουν ό,τι μπορούν για να καθυστερήσουν την όλη διαδικασία. Έτσι περνούν μήνες.

Ταυτόχρονα όμως, η Ελλάδα δεν διαθέτει χώρους επαρκείς, για να στεγάσει επί μήνες μεγάλο αριθμό λαθρομεταναστών, ώστε να τους έχει υπό τον έλεγχό της όσο κρατούν οι αναγκαίες διαδικασίες. Όλοι θυμούνται, εξάλλου, τις ομόφωνες αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών όταν ανακοινώθηκε η χωροθέτηση των Κέντρων Φιλοξενίας και Υποδοχής. Αν, όμως, δεν δημιουργηθούν τέτοια κέντρα σε όλη την Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αττική, για να επιτευχθεί η δυνατότητα στέγασης και φιλοξενίας χιλιάδων λαθρομεταναστών, το πρόβλημα δεν θα λυθεί, γιατί πολύ απλά οι λαθρομετανάστες ξέρουν ότι, ακόμα και αν συλληφθούν, θα μείνουν έγκλειστοι για μικρό χρονικό διάστημα. Η δια της βίας επιβολή της εγκατάστασης τέτοιων Κέντρων στις τοπικές κοινωνίες δεν είναι εφικτή. Χρειάζεται κοινωνική συναίνεση. Η κυβέρνηση είναι έτοιμη να συζητήσει ανταποδοτικά οφέλη για την εγκατάσταση τέτοιων κέντρων.

Μύθος 2ος: Γιατί δεν διώχνουμε τις πόρνες;

Εδώ πράγματι περισσεύει η ηθική υποκρισία. Ο νόμος για την εγκατάσταση οίκων ανοχής έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν σήμερα μόλις 3 νόμιμοι οίκοι ανοχής στην Αθήνα. Όπου όμως δεν υπάρχει νόμιμη ρύθμιση, ανθεί η παρανομία. Αυτή η τακτική έχει οδηγήσει στα εξής αποτελέσματα: α) χιλιάδες άνθρωποι, ιδίως γυναίκες, είναι θύματα μιας απίστευτης βίας και εκμετάλλευσης, β) υπάρχουν τεράστιοι κίνδυνοι για την δημόσια υγεία, γ) εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ διακινούνται παράνομα και τρέφουν την διαφθορά σε όλα τα επίπεδα, δ) οι κάθε είδους οίκοι ανοχής έχουν εξαπλωθεί σε όλη την Αθήνα ανεξέλεγκτα, ενώ χαρακτηριστικό για το πού έχει φτάσει η κατάσταση είναι η ύπαρξη ειδικής ιστοσελίδας όπου εμφαίνονται όλα τα σημεία πληρωμένου σεξ με τα απαραίτητα σχόλια, τιμές και τα «καλλιτεχνικά» ονόματα των εκδιδομένων, ε) σε μια εποχή που το κράτος μειώνει μισθούς και συντάξεις, εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ διακινούνται, χωρίς να φορολογούνται ενώ την ίδια στιγμή το κοινωνικό και ιατρικό κόστος αυτής της κατάστασης επιβαρύνει εξ ολοκλήρου το δημόσιο ταμείο.

Η αλλαγή του νόμου με στόχο την ρύθμιση του φαινομένου δεν μπορεί να γίνει χωρίς κοινωνική συναίνεση.

Βεβαίως το φαινόμενο της πορνείας υπάρχει σε τέτοια έκταση γιατί κάποιοι συμπολίτες μας πληρώνουν για τις υπηρεσίες αυτές. Δεν θα έπρεπε, αντί μόνο να εγκαλούμε τα θύματα ή το κράτος που δεν τα καταδιώκει και δεν τα «εξαφανίζει», να αρχίσουμε να αποδοκιμάζουμε και να απονομιμοποιούμε ηθικά και κοινωνικά και όλους εκείνους που με τα χρήματά τους συντηρούν αυτό το άθλιο δίκτυο εκμετάλλευσης χιλιάδων ανθρώπων; Έχω την άποψη ότι ήρθε η ώρα να προχωρήσουμε στην ποινικοποίηση για τον πελάτη. Είναι, όμως, έτοιμη η ελληνική κοινωνία να τη δεχθεί;

Μύθος 3ος: Γιατί δεν διώχνουμε τα «πρεζόνια» από το κέντρο;

Ανά πάσα στιγμή η Αστυνομία είναι σε θέση να διώξει τους χρήστες ναρκωτικών ουσιών από το κέντρο της Αθήνας. Πού θα πάνε όμως; Η κατάσταση στο κέντρο είναι που τους έφερε εδώ. Δεν είναι εκείνοι που τη δημιούργησαν. Οι ναρκομανείς είναι ασθενείς που χρειάζονται πολύπλευρη ιατρική περίθαλψη καθώς και ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Την ίδια στιγμή όμως οι τοπικές κοινωνίες ξεσηκώνονται όταν ανακοινώνεται ότι μέσα στα νοσοκομεία θα λειτουργήσουν ειδικές μονάδες για αυτά τα παιδιά που είναι δικά μας παιδιά. Θα αντιδρούσαν αν αντί για μονάδα περίθαλψης ναρκομανών, ιδρυόταν μια ογκολογική κλινική; Οι ναρκομανείς υποφέρουν από ασθένειες που συνδέονται με τον τρόπο ζωής και τις μεθόδους χρήσης των ουσιών. Είναι καλύτερο να έρχονται σε επαφή με νοσοκομεία και όχι απλώς με μια υπηρεσία που τους δίνει ένα υποκατάστατο.

Η δημιουργία τέτοιων κλινικών στα νοσοκομεία της χώρας είναι οικονομικά εφικτή, αλλά με Βουλευτές, Δημάρχους και λοιπούς τοπικούς ηγέτες να διαδηλώνουν έξω από τα νοσοκομεία κινητοποιώντας τους πολίτες με όπλο τον φόβο και τις φήμες, πόσο πραγματοποιήσιμη είναι;

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, αν προχωρήσει η δημιουργία τέτοιων κλινικών, τότε θα μοιραστεί σε πολλά νοσοκομεία ο πληθυσμός των ναρκομανών και έτσι θα σταματήσει το φαινόμενο της συγκέντρωσής τους σε μια τοποθεσία με όλα όσα αυτό συνεπάγεται.

Μύθος 4ος: Γιατί δεν εξαφανίζουμε τους «μαύρους» που πουλάνε «μαϊμούδες»;

Στα δύο κύρια σημεία του κέντρου της Αθήνας, που πλέον έχει περιοριστεί το φαινόμενο, η Αστυνομία δεν μπορεί να παρέμβει, γιατί προστατεύονται από το πανεπιστημιακό άσυλο. Στη μία μάλιστα περίπτωση (ΑΣΟΕΕ) οι «αντιεξουσιαστές» και ο γνωστός πολιτικός χώρος, όχι μόνο τους έχουν προσφέρει στέγη εντός του Πανεπιστημίου σε κατειλημμένους χώρους, αλλά τους προστατεύουν επιτιθέμενοι στους αστυνομικούς όποτε εκείνοι προσπαθούν να τους ελέγξουν.

Η αλλαγή της νομοθεσίας περί ασύλου χρειάζεται κοινωνική συναίνεση. Και εδώ όμως οφείλουμε να θέσουμε το ζήτημα ότι οι «μαύροι» με τις «μαϊμούδες» υπάρχουν, γιατί υπάρχουν πελάτες και αυτοί είναι κυρίως Έλληνες, όχι λαθρομετανάστες. Αυτοί που αγοράζουν δεν έχουν ευθύνη; Πράττουν σωστά; Δεν αξίζουν την κοινωνική αποδοκιμασία; Είναι έτοιμη η ελληνική κοινωνία να δεχθεί την συνυπευθυνότητα του αγοραστή με ό,τι αυτό συνεπάγεται;

Μύθος 5ος: Γιατί δεν συλλαμβάνονται ιδιοκτήτες ακινήτων που στεγάζουν σ’ αυτά εκατοντάδες λαθρομετανάστες;

Η στέγαση λαθρομεταναστών συνιστά φορολογικό, όχι ποινικό, αδίκημα. Η συνεργασία ΣΔΟΕ, Αστυνομίας, Δήμου και Περιφέρειας έχει ήδη οδηγήσει στην επιβολή δεκάδων προστίμων.

Μύθος 6ος: Γιατί η Αστυνομία δεν στέλνει περισσότερους άνδρες για την αστυνόμευση του κέντρου;

Τα μέσα που διαθέτει η Αστυνομία σε άνδρες και υλικό δεν είναι ανεξάντλητα. Μετά τον Οκτώβριο του 2009 και χάρη στα μέτρα της νέας κυβέρνησης έφυγαν από διάφορες υπηρεσίες γραφείου και επέστρεψαν σε καθήκοντα εμφανούς αστυνόμευσης πάνω από 5.000 αστυνομικοί. Κινητοποιήσεις όπως αυτή στην Κερατέα ή των «αγανακτισμένων», έχουν τεράστιο οικονομικό κόστος (2,4 εκατομμύρια ευρώ στοίχισαν οι αστυνομικές επιχειρήσεις στην Κερατέα), αλλά και εξαντλούν τους πόρους της Αστυνομίας σε άνδρες και υλικό. Κάθε τοπική «εξέγερση» μειώνει τις δυνάμεις που μπορεί η Αστυνομία να διαθέσει για την προστασία των πολιτών και την επιβολή της τάξης. Η Ελλάδα δεν είναι και ούτε πρέπει να γίνει, αστυνομικό κράτος. Σήμερα, ιδίως, δεν υπάρχουν οι οικονομικές δυνατότητες για χιλιάδες προσλήψεις και αγορές εξοπλισμού. Κάθε περιπολικό που καίγεται, κάθε καταστροφή που γίνεται σε υλικό της αστυνομίας πληρώνεται από τους φορολογούμενους και, ειδικά αυτή την περίοδο, δεν είναι εύκολο να αντικατασταθεί.

Και μία Αλήθεια: η σημερινή κατάσταση στο κέντρο δεν θα αλλάξει σε μια μέρα

Share