Ο υφυπουργός που τα έβαλε με τη Θάτσερ

Hμερομηνία δημοσίευσης: 11-10-08

Toυ Νικου Νικολαου

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επιτυγχάνοντας το 1980 την ένταξη της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα είπε απευθυνόμενος στους βιομηχάνους, αλλά στην πραγματικότητα σε όλους τους Ελληνες, την περίφημη φράση «σας έριξα τώρα στα βαθιά νερά. Μάθετε, λοιπόν, να κολυμπάτε για να μην πνιγείτε»!

Ο Ανδρέας Παπανδρέου που έγινε πρωθυπουργός τον Οκτώβριο 1981, ήταν βέβαια στην ιδιωτική του ζωή δεινός κολυμβητής, αλλά από την πρώτη στιγμή που υποχρεώθηκε να διαχειρισθεί τις σχέσεις της Ελλάδος με την ΕΟΚ, διαμόρφωσε τη γραμμή ότι η Ελλάδα, μια χώρα περιφερειακή, με υστέρηση αναπτυξιακή και μεγάλες εισοδηματικές ανισότητες, έπρεπε να διεκδικήσει πρόσθετους πόρους από τις Βρυξέλλες. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι τότε δεν λειτουργούσαν ακόμη οι μετέπειτα θεσμοί των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης (ΚΠΣ) που διοχέτευσαν τεράστια κεφάλαια για επενδύσεις στις χώρες του Νότου και ειδικά στην Ελλάδα. Τότε παίρναμε μόνο τις αγροτικές επιδοτήσεις και μερικά ψίχουλα από το Περιφερειακό Ταμείο.

Για παράδειγμα το πρώτο ΚΠΣ για την Ελλάδα άρχισε το 1988 και μας έδωσε 7 δισ. ευρώ, το δεύτερο το 1995 μας εξασφάλισε 14 δισ., το τρίτο το 2002 άλλα 26 και το τέταρτο που θα λειτουργεί μέχρι το 2013 άλλα 24, σύνολο δηλαδή 70 δισ. ευρώ. Ποσό τεράστιο που εξηγεί εν μέρει και την ταχύρρυθμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας την τελευταία 15ετία.

Το αίτημα

Ο Ανδρέας, λοιπόν, από πολύ νωρίς και συγκεκριμένα τον Μάρτιο του 1982 υποβάλλει στις Βρυξέλλες αίτημα για ειδική ενίσχυση της Ελλάδος, προκειμένου να εξασφαλίσει μια σταθερή και συντηρήσιμη ανάπτυξη, κλείνοντας σταδιακά την καθυστέρησή της έναντι της Ευρώπης. Στο μνημόνιο που υπεβλήθη τότε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρονταν για πρώτη φορά οι οικονομικοί κίνδυνοι που θα προέκυπταν για την ελληνική γεωργία, αλλά και γενικότερα για την οικονομία μας από την εν όψει διεύρυνση της Ευρώπης των 10 χωρών, στην Ευρώπη των 12 με την προσθήκη της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, που ήταν ομοιοπαραγωγές χώρες.

Το ελληνικό αίτημα ισχυροποιήθηκε το 1984, όταν έγινε υπουργός αναπληρωτής Εξωτερικών ο κ. Θεόδωρος Πάγκαλος με υπουργό αρχικά τον κ. Ιωάν. Χαραλαμπόπουλο και στη συνέχεια τον σημερινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον κ. Κάρολο Παπούλια. Ο Πάγκαλος που στον ανασχηματισμό του 1983 από υφυπουργός Εμπορίου μετεπήδησε στο υπουργείο Εξωτερικών σαν υφυπουργός, διαδεχόμενος τον Γρηγόρη Βάρφη, ήταν ο κατ’ εξοχήν ευρωπαϊστής υπουργός του ΠΑΣΟΚ και βοηθούμενος και από την παιδεία του στα Οικονομικά, αλλά και από την ευρυμάθειά του στις ξένες γλώσσες, ανέπτυξε στενές σχέσεις με όλους τους Ευρωπαίους ηγέτες και κυρίως τους σοσιαλιστές, όπως ο Μιτεράν στη Γαλλία και ο Ιταλός πρωθυπουργός Μπετίνο Κράξι, και το κυριότερο έπεισε τον Ανδρέα ότι η Ελλάδα σαν μέλος της ΕΟΚ είχε στρατηγικό πλεονέκτημα στις διεθνείς της σχέσεις, οι οποίες έπρεπε όλες να περνάνε μέσα από την Ευρώπη, με πρώτες τις σχέσεις με την Τουρκία, αλλά και το Κυπριακό.

Το επιτελείο

Ο Θεόδωρος Πάγκαλος, λοιπόν, με ένα μικρό επιτελείο συνεργατών του (Γιάννος Κρανιδιώτης, Παναγιώτης Ιωακειμίδης και Ναταλία Κοκώνη), ισχυροποιεί το ελληνικό αίτημα πρόσθετης ενίσχυσης που τώρα έχει τον τίτλο «Μεσογειακά Προγράμματα» και παραδίδει στον Ανδρέα έναν πλήρη φάκελο με στοιχεία υποστηρικτικά. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, λοιπόν, πηγαίνει τον Δεκέμβριο του 1984 στο Δουβλίνο στη διάσκεψη κορυφής που έχει οργανώσει η ιρλανδική προεδρία με πρώτο θέμα την ένταξη στην ΕΟΚ της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Οταν έρχεται η σειρά του Ελληνος πρωθυπουργού να μιλήσει, αναπτύσσει τα στοιχεία του φακέλου και τονίζει ότι εάν η Ελλάδα δεν χρηματοδοτηθεί για να υλοποιήσει τα μεσογειακά προγράμματα, τότε θα μπλοκάρει με βέτο την ένταξη των δύο νέων μελών. Γίνεται φυσικά χαμός στο Δουβλίνο με τους ισχυρούς της Ευρώπης να είναι έξαλλοι με τη στάση του Ανδρέα και τον βρετανικό Τύπο να ασχολείται, για μέρες, με πικρόχολα σχόλια σε βάρος της Ελλάδος και των Ελλήνων.

Τον Μάρτιο του 1985 και συγκεκριμένα στις 29 του μήνα, η ιταλική προεδρία έχει συγκαλέσει έκτακτο Συμβούλιο Κορυφής για να επανορθώσει τη ζημιά που έγινε στο Δουβλίνο. Αρχίζει η συνεδρίαση στις 10 π.μ. και όλων τα μάτια είναι στραμμένα στις θέσεις που κάθεται η ελληνική αντιπροσωπεία (Ανδρέας, Χαραλαμπόπουλος και Πάγκαλος). Δεν περνάει όμως μια ώρα και ο Ανδρέας σηκώνεται, παίρνει και τον Χαραλαμπόπουλο, και λέει στον Πάγκαλο: «Χειρίσου εσύ τη διαπραγμάτευση, σκληρά και αποφασιστικά. Εμείς φεύγουμε επειγόντως για την Αθήνα, όπου απόψε γίνεται η κρίσιμη ψηφοφορία για τον Σαρτζετάκη!!» (Σ.Σ. Δυστυχώς, το πρωτεύον εκείνη την ημέρα για τον Ανδρέα ήταν η νομιμοποίηση της εκπαραθύρωσης του Καραμανλή από την Προεδρία της Δημοκρατίας!) Ο Πάγκαλος διαμαρτύρεται στον Ανδρέα: «Πώς θα τα βγάλω πέρα εγώ, ένας υφυπουργός ουσιαστικά, με τόσους πρωθυπουργούς και προέδρους απέναντί μου;», αλλά ο Παπανδρέου καθησυχαστικός του απαντά: «Θα με μιμηθείς και θα τα πας μια χαρά!».

Στην αίθουσα του Συμβουλίου, στο μεταξύ, η αποχώρηση του Ανδρέα έχει εξοργίσει πολλούς Ευρωπαίους και ο πρωθυπουργός της Γερμανίας Χέλμουτ Κολ δεν κρατάει τη γλώσσα του. Δίπλα στον Πάγκαλο, στη θέση του Ανδρέα, έρχεται να καθήσει ο κ. Ιωακειμίδης, και δίπλα στον Μιτεράν ο Κρανιδιώτης, ενώ απέναντι η πρωθυπουργός της Βρετανίας, η σιδηρά κυρία Μάργκαρετ Θάτσερ κοιτά ειρωνικά τον Ελληνα υπουργό και επακολουθεί ο εξής απίθανος, για μέτρα Συμβουλίου Κορυφής, διάλογος:

Θάτσερ: Excuse me, what is your name my boy?

(Συγγνώμη, ποιο είναι το όνομά σου αγόρι μου;)

Πάγκαλος: Τeo.

Θάτσερ: Are you sure you are qualified to negotiate?

(Είσαι βέβαιος ότι έχεις την αρμοδιότητα να διαπραγματευθείς;)

Πάγκαλος: Of course! Will negotiate.

(Φυσικά, θα διαπραγματευθώ).

Ο Μιτεράν μειδιά με ικανοποίηση και ο προεδρεύων Ιταλός πρωθυπουργός Μπετίνο Κράξι παρακολουθεί με χαμόγελο τον Πάγκαλο να αναπτύσσει τα επιχειρήματα της Ελλάδας. Τον γνώριζε τον Πάγκαλο από τα δύσκολα χρόνια της Χούντας, όταν ερχόταν στην Ιταλία για να ζητήσει τη στήριξη των Ιταλών Σοσιαλιστών στους αγώνες των Ελλήνων εξορίστων της Ευρώπης για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα.

Πειστικός

Ο Πάγκαλος, πάντως, με τον πειστικό του λόγο, τα ισχυρά του επιχειρήματα, αλλά και την τόλμη του (όταν χρειαζόταν χτύπαγε και το χέρι στο τραπέζι) κέρδισε ακόμη και τον Κολ, ενώ η Θάτσερ εντυπωσιασμένη δεν στύλωσε τα πόδια της. Σε μια διακοπή του Συμβουλίου, ο Κράξι φωνάζει τον Πάγκαλο στο γραφείο του και του δείχνει ένα χαρτί στο οποίο αναφερόταν ότι το Συμβούλιο Κορυφής δίνει στην Ελλάδα για χρηματοδότηση των μεσογειακών προγραμμάτων 2,1 δισ. ECU (το λογιστικό ευρωπαϊκό νόμισμα τότε) έναντι των 2,5 που ζήταγε ο Ανδρέας. «Δέχεσαι;» ρωτά τον Πάγκαλο. «Δέχομαι» -απαντά ο Θόδωρος- και θα το δηλώσω ευθύς αμέσως στο Συμβούλιο μαζί με την αναστολή του βέτο της Ελλάδος για την ένταξη Ισπανίας και Πορτογαλίας». «Τότε υπόγραψε εδώ;» ζητά ο Κράξι. «Μα δεν χρειάζεται, αφού θα κάνω δημόσια δήλωση». «Βάλε την τζίφρα σου για το αρχείο μου», απαντά ο Ιταλός και ο Πάγκαλος πρώτα υπογράφει και ευθύς παίρνει τον Ανδρέα στην Αθήνα και του λέει: «Πρόεδρε πήραμε τα λεφτά, αλλά συμβιβασθήκαμε με μια έκπτωση!» Ο Ανδρέας φυσικά ικανοποιήθηκε, αφού άλλωστε σε δύο μήνες θα πήγαινε σε εκλογές και η επιτυχία του αυτή στην Ευρώπη θα προβαλλόταν ως απόδειξη της ασυμβίβαστης υπεράσπισης των ελληνικών συμφερόντων. Να σημειωθεί εδώ ότι ο κ. Κ. Μητσοτάκης, πρόεδρος της Ν.Δ. τότε, ειρωνευόταν τον Ανδρέα για τα μεσογειακά προγράμματα και ισχυριζόταν ότι με το βέτο του έχει εκθέσει την Ελλάδα στην Ευρώπη. Οι εξελίξεις όμως δικαίωσαν τον Ανδρέα αποδεικνύοντας ότι κερδίζει όποιος διεκδικεί τα δικαιώματά του.

Διαπραγματευτής

Γενικά ο Πάγκαλος σε όλη τη θητεία του στην εξωτερική πολιτική απεδείχθη ένας ικανός διαπραγματευτής και έχει καταγράψει ως επιτυχία του επίσης τον χειρισμό της διεύρυνσης της ΕΟΚ προς Φινλανδία, Σουηδία και Αυστρία που έγινε στην τρίτη ελληνική προεδρία, το πρώτο εξάμηνο του 1994.

Η πολιτική θητεία του Πάγκαλου είχε αρχίσει βέβαια τον Οκτώβριο του 1981 όταν βγήκε για πρώτη φορά βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ, ενώ το 1982 έγινε υφυπουργός Εμπορίου με υπουργό τον Μωραΐτη. Σαν υφυπουργός Εμπορίου πήρε αρκετές πρωτοβουλίες που τον ανέδειξαν, όπως η εξυγίανση της ασφαλιστικής αγοράς με διπλασιασμό των ορίων κάλυψης των ζημιών (από τις 141 ασφαλιστικές εταιρείες έκλεισε τις 45), συνέστησε το Εθνικό Συμβούλιο Καταναλωτών, ανακοστολόγησε τα φάρμακα επιβάλλοντας εντυπωσιακές μειώσεις τιμών κ.λπ. Η επιτυχία του οφείλεται και στους ικανούς συμβούλους που πήρε (Μιχ. Σάλλας, Μιλτιάδης Νεκτάριος, Χάρης Σταματόπουλος).

Από τα φοιτητικά του χρόνια στη Νομική Σχολή Αθηνών, όπου δραστηριοποιείτο πολιτικά στην ΕΔΑ, αλλά και στο ΚΚΕ έχει κρατήσει ζωηρά στη μνήμη του τη στάση του καθηγητού του στα Οικονομικά, του Ξεν. Ζολώτα. Ο Πάγκαλος με άριστους βαθμούς υπέβαλε αίτημα στον Ζολώτα να πάρει υποτροφία για μεταπτυχιακά στο Παρίσι, βέβαιος ότι δεν πρόκειται ποτέ να του δοθεί λόγω φρονημάτων. Και όμως ο Ζολώτας τού την έδωσε μαζί με τις συμβουλές του για το θέμα της διατριβής του.

Πηγή: Καθημερινή

Share
One comment on “Ο υφυπουργός που τα έβαλε με τη Θάτσερ
  1. ΔημήτρηςΤ says:

    Θεόδωρος Πάγκαλος, Ευθύς,προκλητικός,η κάθε του φράση γεννά πολιτικό “λόγο” Όαση στην έρημο του λαϊκισμού και της βλακείας που μας περιβάλλει.