Πληθυσμιακά

Όταν οι αρχηγοί του Στρατού Ξηράς και Πολεμικού Ναυτικού, Υποστράτηγος Θεόδωρος Πάγκαλος και Υποναύαρχος Αλέξανδρος Χατζηκυριάκος, έστειλαν προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο τη διαφωνία τους σχετικά με τη συνθήκη της Λωζάνης, τον ελληνικό πληθυσμό τον χώριζε από τον τούρκικο κάτι λιγότερο από 1 εκατομμύριο άνθρωποι. Αντίστοιχες ήταν και οι στρατιωτικές τους δυνάμεις. Σήμερα η Τουρκία έχει περί τα 60 εκατομμύρια κατοίκους και η Ελλάδα είναι λίγο παραπάνω από εκείνη την εποχή, στα 10 εκατομμύρια. Ας αφήσουμε αυτού του είδους τη σύγκριση. Απλώς ας θυμίσουμε ότι τα γεγονότα αυτών των ημερών την καθιστούν εξαιρετικά αναγκαία.

Ο πληθυσμός της χώρας και η πορεία του, πριν γίνουν στρατιωτικό μειονέκτημα, υπονομεύουν την οικονομική ανάπτυξη για πολλούς και ποικίλους λόγους. Δεν θα υπήρχε παραδείγματος χάριν κρίση στο ασφαλιστικό σύστημα αν δεν γήρασκε συστηματικά εδώ και χρόνια ο εργαζόμενος πληθυσμός μας. Εδώ ας θυμηθούμε ότι, όπως είναι φυσικό, ένας πληθυσμός που δεν ανανεώνεται, γερνάει. Σήμερα διαθέτουμε έναν από τους πιο γερασμένους πληθυσμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένας Έλληνας στους τέσσερις εργαζόμενους συνταξιοδοτείται ή έχει ήδη συνταξιοδοτηθεί.

Όλα τα κράτη έχουν εθνικής περιφρούρησης νομοθεσίες. Κανένα δεν πρεσβεύει μια πολιτική του «μπάτε σκύλοι αλέστε». Αντίθετα, εξαιρετικά επίκαιρη είναι η άνοδος, σε όλες σχεδόν τις χώρες, κινημάτων που έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό τους τη μισαλλοδοξία, την περιφρούρηση των εθνικών χαρακτηριστικών, πραγματικών ή φανταστικών και τη δυσχέρανση των διαδικασιών με τις οποίες μπορεί κανείς να διεκδικήσει και να αποκτήσει την εθνική ταυτότητα. Αυξάνονται οι προϋποθέσεις, επιμηκύνονται οι προθεσμίες, εφευρίσκονται διάφοροι τρόποι για να ξεπεραστούν οι υποχρεώσεις της χώρας όταν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Το ερώτημα είναι γιατί εμείς, χώρα που αναφανδόν παραδέχεται ότι έχει πρόβλημα πληθυσμιακού ελλείμματος και δυσαρμονία λόγω γήρανσης, συνεχώς δυσχεραίνουμε τις προϋποθέσεις και περιπλέκουμε τις διαδικασίες για την απόκτηση της ελληνικής υπηκοότητας.

Όλες οι χώρες που είχαν βρεθεί σε αντίστοιχη θέση, παραδείγματος χάριν η Γαλλία, μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, απλοποιούσαν τις διαδικασίες και ελαχιστοποιούσαν τις προϋποθέσεις για αυτό το σκοπό. Η σημερινή Ελλάδα με την «προοδευτική» της κυβέρνηση κατηγορείται από μια σειρά από μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης γιατί δεν εφαρμόζει τη σχετική νομοθεσία, που προκύπτει από τις συμβάσεις που έχει υπογράψει, επικυρώσει και καταστήσει εσωτερικό δίκαιο η χώρα μας;

Πρέπει λοιπόν να πάρει αμερικάνικη υποτροφία ο Οδυσσέας Τσενάι για του αναγνωριστεί το δικαίωμα να έχει ίσα δικαιώματα με τους συμμαθητές του; Πόσοι άραγε και από τους πιο εξεζητημένους από εμάς, δεν αισθάνθηκαν υπερηφάνεια ακούγοντας τα Μέσα της Αμερικής να προσφωνούν τον Γιάννη Αντετοκούμπο «TheGreekfreak»; Αν ενεργούσαμε με ασυνέπεια, όπου δηλαδή μας συμφέρει, θα είχαμε τουλάχιστον την παρηγοριά μιας επιτήδειας δολιότητας.

Θέλω να προτείνω μερικά απλά πράγματα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κοινωνία σε επιμέρους ζητήματα. Να προβλεφθεί μια συγκεκριμένη χρονική περίοδος συνεχούς παραμονής μετά από την οποία τα παιδιά που γεννιόνται στην Ελλάδα να γίνονται Έλληνες πολίτες. Πέντε χρόνια, παραδείγματος χάριν. Καλό θα ήταν, βέβαια, οι νέοι αυτοί Έλληνες να έχουν στοιχειώδη γνώση της ιστορίας και της γλώσσας της νέας πατρίδας τους. Δεν μπορεί όμως να περιλαμβάνουν οι δοκιμασίες που τους γίνονται ανώμαλα ρήματα ή άλλα γραμματικά γυμνάσματα, που ούτε οι ημιμαθείς δημοσιογράφοι της κομματικής ΕΡΤ δεν μπορούν καλύψουν ικανοποιητικά. Για τους μεγαλύτερους θα μπορούσε να προβλεφθεί μια περίοδος δύο ετών για τις γυναίκες και πέντε για τους άνδρες κάποιας κοινωνικής θητείας, που θα οργανώνεται και θα ελέγχεται από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης. Η χρησιμοποίηση του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης εκτιμώ ότι πρέπει να γίνει για δύο λόγους: Ο αυστηρός έλεγχος και η τιμωρία όσων υπαίτια δεν ικανοποιούν τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν και η χρησιμοποίηση ορισμένων από τους προσερχόμενους για ένα είδος στρατιωτικής θητείας.

Ομηρίες

Ο όμηρος είναι ένα αθώο θύμα μιας ένοπλης συνήθως σύρραξης. Γι’ αυτό και έχουν τη συμπάθεια του κόσμου και της ιστορίας. Ο Μπέρτραντ Μπήαμ έγραψε το «Ένας όμηρος», που ανέβασε ο Λεωνίδας Τριβιζάς στο θέατρο Κουν και δόξασε για πάντα ο Μίκης Θεοδωράκης, συνθέτοντας το αριστουργηματικό «Γελαστό παιδί». Όμηροι τουφεκίστηκαν από τους Γερμανούς στην Καισαριανή και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας για αντίποινα. Οι Γερμανοί, όπως λέει ο Ίαν Κερσόου στην έξοχη ευρωπαϊκή ιστορία του: «Tohellandback», εφάρμοσαν για πρώτη φορά την ομηρία στην κατάληψη του Βελγίου το 1914. Έκτοτε η πρακτική γενικεύτηκε και στον ίδιο βαθμό επεκτάθηκε η συμμετοχή των αμάχων στον αριθμό των θυμάτων. Ιδιαίτερα τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, φασίστες και κομμουνιστές, ειδικεύτηκαν στη σφαγή ολόκληρων πληθυσμών όχι μόνο κατά τη διάρκεια των πολέμων αλλά και σε καιρούς ειρήνης για να ολοκληρώσουν τα εξωφρενικά σχέδιά τους.

Η ομηρία έχει κακό όνομα. Ιδιαίτερα είναι ασυμβίβαστη με την έννοια του κράτους δικαίου. Κράτη όπως το τουρκικό, που η παρουσία τους στο ΝΑΤΟ και στο Συμβούλιο της Ευρώπης είναι όνειδος, χρησιμοποιούν την ομηρία ως όργανο διεθνών σχέσεων. Δεν είναι κράτη δικαίου. Που είναι κάτι ουσιαστικότερο και πιο βαθύ από την έλλειψη δημοκρατικών κανόνων λειτουργίας και εκλογής πολιτικής ηγεσίας.

Ήταν βέβαιο, τουλάχιστον για τους παροικούντες στην Ιερουσαλήμ που θα το πήγαινε ο Ερντογάν. Δικαιώνονται, όπως αναιδώς ισχυρίζονται, οι πολιτικοί ηγέτες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας; Όχι βέβαια. Αν έχεις υποψία για κάτι ή πιθανολογείς ορισμένη εξέλιξη, οφείλεις να εμφανίζεις προς τα έξω την πλέον αισιόδοξη προοπτική. Ακόμα και αν κάπου στο βάθος του μυαλού σου φωλιάζει η υποψία μιας έκνομης συμπεριφοράς, όπως είναι η ομηρία, δεν οφείλεις να το διακηρύξεις πρώτος δίνοντας έτσι έδαφος για να δημιουργήσει πρόσβαση προς τα ΜΜΕ ο ιδεολογικός σου αντίπαλος.

Η ομηρία οφείλει να είναι και να παραμένει ακατανόμαστη. Δεν έπρεπε λοιπόν ο Έλληνας Υπουργός Εθνικής Αμύνης να μιλήσει πρώτος για ομήρους. Και δεν έπρεπε βεβαίως, δείχνοντας ότι δεν καταλαβαίνει τίποτα όσο λογικά και αν του μιλάς, να αισθάνεται δικαιωμένος τώρα, μετά το σφάλμα που διέπραξε.

Ο Ερντογάν δεν είναι πρωτοτυπία στην ιστορία της Τουρκίας. Από τον καιρό των Οθωμανών η Τουρκία δεν υπήρξε ποτέ κράτος δικαίου. Μέσα στη βία και την τρομοκρατία που ασκούν οι ηγετικές της ομάδες, από το Σουλτάνο μέχρι τον Ερντογάν περνώντας από διάφορες μορφές κεμαλισμού και κοινοβουλευτικής δικτατορίας, είναι αρμονικά ενταγμένη η ανταλλαγή ομήρων. Τις απαιτήσεις στην Ελλάδα και τη δυτική Ευρώπη να γίνει σεβαστή η ανεξαρτησία και η αυτοτέλεια της δικαιοσύνης και να εκτιμάται ιδιαιτέρως για να ικανοποιηθεί ένα αίτημα έκδοσης, η εγγύηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του κατηγορουμένου, τις βλέπουν στην Τουρκία σαν ιδεολογικές φλυαρίες.

–          Ήταν τόσο δύσκολο να προβλεφθεί ότι η αυταρχική Τουρκία θα κατέφευγε στο γνωστό όπλο της ανταλλαγής ομήρων για να επιτύχει την έκδοση των 8 στρατιωτικών πολιτικών προσφύγων που έχουν καταφύγει στην ελληνική επικράτεια;

–          Ήταν απαραίτητο να υπάρξουν περιπολίες αποκλειστικά βαθμοφόρων μέσα σε πολύ δύσκολες καιρικές συνθήκες για να ανακοπεί το ρεύμα των προσφύγων που κατακλύζει το Νομό Έβρου;

–          Γιατί δεν είχαν προβλεφθεί μεγαλύτερες περιπολίες, κυρίως με μεγαλύτερη δύναμη πυρός, ώστε να αμυνθούν αποτελεσματικά αν γίνει προσπάθεια σύλληψής τους;

–          Γιατί στάλθηκαν και με ευθύνη ποιου, κυριολεκτικά στο στόμα του γκρίζου λύκου, νεαροί Έλληνες βαθμοφόροι;

Συσσωρεύονται πολιτικά αδικήματα, που έχουν ποινικές διαστάσεις. Ας ευχηθούμε οι συνέπειες να μην ξεπεράσουν τον ορίζοντα των τουρκικών εκλογών και να μην επισύρουν την ανάγκη διαπίστωσης αξιόποινων πράξεων, που θα πρέπει να καταλογιστούν στους πολιτικούς υπευθύνους.

Το δεκανίκι

Διάβασα μια δήλωση της Φώφης, που την επανέλαβε πολλές φορές. Ίσως δεν είχε τίποτα άλλο να πει. Περιλαμβάνει περίπου αυτά: «Δεν είμαστε δεκανίκι κανενός». Αναγκάζομαι να τη σχολιάσω.

Καταρχήν θα ήθελα να ρωτήσω τι το κακό έχει το δεκανίκι. Εδώ και ένα χρόνο, επειδή έχω την κατάλληλη ηλικία και ίσως και τον κατάλληλο σωματότυπο, αναγκάζομαι να χρησιμοποιώ ένα μπαστούνι στις μετακινήσεις μου. Βλέπω και άλλους συνομηλίκους μου, που ανάλογα με την αισθητική τους, έχουν υιοθετήσει κάποιους είδους βοήθημα. Εμένα το μπαστούνι είναι χονδρό και στιβαρό. Μου θυμίζει τον εκ μητρός παππού μου, αρχηγό των βασιλοφρόνων, που πλειοψηφούσαν τότε στο αρβανιτοχώρι που υπήρχε στη θέση της σύγχρονης Ελευσίνας, τον Τασαντώνη Ηλία. Το μπαστούνι αυτό το χρησιμοποιούσε για να απειλεί του βενιζελικούς αντιπάλους του και με πολύ πιο τρυφερό τρόπο ανάποδα για να πιάνει με τη λαβή του ένα απ’ τα πόδια μου όταν είχα διαπράξει κάποια είδους σκανδαλιά και έπρεπε να δεχθώ το σωφρονιστικό του λογύδριο, που τελείωνε συνήθως με την απειλή ότι θα το έλεγε, αν το ξανάκανα, στην τρομερή και φοβερή μαμά μου. Σε πολύ δύσκολες περιπτώσεις με απειλούσε ότι θα το έλεγε στον πατέρα μου όταν τελείωνε τη δουλειά του και γύριζε στο σπίτι. Χαιρόμουν τότε ιδιαίτερα, γιατί ο πατέρας μου έλειπε χρόνια και η δουλειά του ήταν να σκοτώνει Γερμανούς ρίχνοντας ένα, ένα τα φοβερά και τρομερά τους αεροπλάνα με τα πολυβόλα του. Έχω έκτοτε μεγάλη συμπάθεια για το μπαστούνι και για όλα τα δεκανίκια αυτού του κόσμου ακόμη και αν αφορούν κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, περιλαμβανομένου μερικές φορές και του Παναγιώτη Καμμένου.

Αναρωτιέμαι, όμως, επίσης τι λόγο έχει η διμέτωπος αυτή δήλωση της Φώφης όταν μόλις έχει χρησιμοποιήσει την οποιαδήποτε εκλογική της απήχηση για να λειτουργήσει ως δεκανίκι του Τσίπρα ανοίγοντας, όπως έχουμε αποδείξει, ένα καθαρά επικοινωνιακό θέμα αναθεώρησης του Συντάγματος, ενώ τον ανύπαρκτο Πρωθυπουργό μας τον έζωναν πανταχόθεν τα φίδια. Δεκανίκι ήσουν πάντα Φώφη μου. Ήσουν καταρχήν, γιατί σε συνθήκες επανάληψης του εμφύλιου πολέμου, σε συνθήκες Τρίτου Γύρου, εσύ διακήρυξες την ουδετερότητά σου λέγοντας ότι δεν είσαι ακριβώς «δεκανίκι κανενός». Αλλά και για όσους αμφέβαλλαν επιβεβαίωσες τις χειρότερες υποψίες μας με το θέμα που διάλεξες και τη συγκυρία που επικρατεί. Είσαι δεκανίκι του Τσίπρα όσο και αν δεν το καταλαβαίνεις και σαν τέτοια πρέπει να σε αντιμετωπίσουν όσα στελέχη παραμένουν στο ΠΑΣΟΚ. Γιατί ο Τσίπρας είναι ο χειρότερος εχθρός της πατρίδας μας, ο χειρότερος εχθρός του λαού μας και ο χειρότερος εχθρός της δημοκρατίας.

Τέλος, αν, μετά τη νοσταλγική μου εισαγωγή δεν σε έχω μεταπείσει ώστε να εγκαταλείψεις τις προκαταλήψεις σου ενάντια στο δεκανίκι, είσαι κατ’ ανάγκην δεκανίκι, γιατί το εκλογικό αποτέλεσμα του κόμματός σου, όσα συνέδρια κι αν κάνεις και όσες δηλώσεις κι αν μεταχειριστείς, δεν θα ξεπεράσει το 10% των ψηφισάντων σε μια αναμέτρηση που θα γίνει, όποτε και να γίνει. Θα αποτελείς εσωκομματική επιτυχία, γιατί από το 5% θα ανέβεις στο 10%, αλλά όσο μεγάλη και αν είναι αυτή η επιτυχία σου, θα βλέπεις πάντα έξω από κάθε δυνατότητα της παράταξής σου, τα αποτελέσματα των προκατόχων σου, που αν δεν κάνω λάθος κυμαίνονταν γύρω στο 40%.

Και για να πω και καμιά καλή κουβέντα. Αν σε κυνηγάει η ακινησία και η διάλυση, τότε ένα δεκανίκι δεν θα έβλαπτε. Αρκεί να κινηθείς προς τη σωστή κατεύθυνση. Και αυτή είναι η δημιουργία μιας φιλελεύθερης δημοκρατικής συμπαράταξης, που θα εξασφαλίσει την γρήγορη ανάπτυξη και την πλήρη απασχόληση των εργαζομένων.

Μετά Χριστόν Προφήτης

Ένα ελαφρώς κωμικό πρόσωπο που προσπαθεί να εμφανιστεί μετά την Παλαιά Διαθήκη στην Ελληνοεβραϊκή παράδοση είναι ο «Μετά Χριστόν Προφήτης». Απλώς δεν βρίσκει θέση στην ιστορία. Μετά την έλευση του Χριστού, τη Σταύρωση και την Ανάστασή του, δε χωρούν πλέον προφητείες. Πολλές φορές, αισθάνομαι ότι βρίσκομαι σε αυτήν τη θέση. Δηλαδή ότι έχω προφητεύσει γεγονότα, έχω εκφράσει πρόωρα απόψεις, που αργότερα, ενίοτε πολύ αργότερα, δικαιώνονται.

Προ ημερών μια παρέα νέων από τους Φούρνους της Ικαρίας καβάλησαν ένα ταχύπλοο γεμάτο σημαίες και έσπευσαν να μπήξουν όσες μπορούσαν από αυτές σε διάφορες τρύπες των ερημονησίδων Ανθρωποφάς, Πρασονήσι κλπ. Εγκλημάτησαν έτσι εναντίον των εθνικών μας απόψεων, υπονόμευσαν την Κυβέρνηση της χώρας, η οποία έχει δημοκρατικά αναδειχθεί και μας έχουν βάλει σε ένα καθεστώς ομηρίας. Έκαναν δηλαδή ότι δεν έπρεπε να κάνουμε, πάνω από 20 χρόνια πριν, όταν εξελίχθηκε αυτό το επεισόδιο στα Ίμια στη λύση του οποίου έχω διαδραματίσει κάποιο ρόλο.

Η εθνική σημαία δεν είναι ένα κομμάτι πανί για να το βάζει κανείς όπου και όποτε του καπνίσει και να το εγκαταλείπει στην τύχη του. Οι σημαίες σε δημόσια κτήρια και πλατείες κυματίζουν για να δηλώσουν την εθνική κυριαρχία. Γίνεται έπαρση και υποστολή τους με συγκεκριμένο τυπικό και απόδοση τιμών και οι κάτοικοι τις φυλάνε ως κόρη οφθαλμού μέχρι και την τελευταία τους πνοή.

Όταν στα Ίμια το ελληνικό απόσπασμα που εβρίσκετο σε μια από τις βραχονησίδες υπέστειλε και παρέλαβε τη σημαία που είχε τοποθετήσει, αυτό δεν σήμαινε καθόλου ότι η νήσος περιήρχετο εις την τουρκική κυριαρχία ή σε κατάσταση γκρίζας ζώνης. Όπως εξαναγκάστηκε να ομολογήσει τότε η κ. Τανσού Τσιλέρ, Πρωθυπουργός της Τουρκίας, επρόκειτο για μια πράξη αμοιβαίας απαγκίστρωσης από τον κίνδυνο θερμού επεισοδίου, η μια από τις δύο βραχονησίδες είχε εξάλλου καταληφθεί από τουρκικό άγημα και είχε ανυψωθεί τουρκική σημαία. Με τον τρόπο αυτόν τα Ίμια δεν περιήρχοντο καθόλου σε κατάσταση γκρίζας ζώνης αλλά επανήρχοντο στο “stausquoante”, δηλαδή της εν τοις πράγμασι κατάσταση, η οποία υπήρχε πριν από το επεισόδιο (Κτηνοτροφική χρήση από Καλύμνιο βοσκό και αλίευση στα χωρικά τους ύδατα από Έλληνες ψαράδες). Η Τουρκία δεν είχε ποτέ αναγνωρίσει τυπικά και βάσει του διεθνούς διακαίου την κυριαρχία της Ελλάδας σε αυτά τα μικρά ακατοίκητα νησιά.

Ποιος ήταν ο στόχος της Τουρκίας; Ο ίδιος όπως και τώρα. Όχι να καταστήσει δηλαδή μέρος της αχανούς επικράτειάς της τα λίγα τετραγωνικά μέτρα του Ανθρωποφά και του Πρασονησίου αλλά να κάτσει σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα εφαρμόζοντας το δίκιο του ισχυροτέρου και όχι το διεθνές δίκαιο ή το δίκαιο της θαλάσσης, που εξάλλου η γείτων δεν είχε ποτέ παραδεχθεί.

Οι άμυαλοι νεαροί από τους Φούρνους είχαν προφανώς, ως «μάγκες και Ελληναράδες», κάνει λανθασμένη ανάγνωση των συνθηκών που επέβαλε η σημερινή γεωπολιτική συγκυρία. Παίζανε ποδόσφαιρο σε αλάνα με χαλικάκι και όχι μπάσκετ σε κλιματιζόμενο κλειστό γήπεδο.

Οι τούρκοι όμως είναι πολλοί. Εάν κινούμεθα σε επίπεδο υποδεέστερο από άποψη ευφυίας και τεχνολογίας, δεν έχουμε καμία ελπίδα. Το επιχείρημα: «μπορώ να βάλω μια εθνική σημαία όπου μου αρέσει στο εθνικό έδαφος» είναι σωστό. Καθίσταται βλακώδες και υποβολιμαίο όταν έχουμε την αξίωση από το κράτος να αναλάβει τη φρούρηση και την εν γένει περιποίηση του αποτελέσματος της κίνησής μου. Αγνοί μπορεί να ήταν οι νεαροί των Φούρνων. Ευφυείς όμως δεν ήταν. Ας ακούσουν τον «μετά Χριστόν Προφήτη». Καμιά φορά έχει και αυτός δίκιο.

Χείρα βοηθείας

Είχαμε επισημάνει σε παλαιότερα άρθρα μας (30/12/2017, 05/01 και 13/01/2018) τις προϋποθέσεις για να έχει στοιχειώδη σοβαρότητα μια απόπειρα αναθεώρησης του καταστατικού μας χάρτη.

Πρώτη από αυτές ήταν ο χαρακτήρας του πολιτεύματος ή όπως συνηθίζεται να λέγεται με την πολιτικά ορθή υποτονικότητα «των εξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας». Ο λόγος για τον οποίο αντιτιθέμεθα στη χρησιμοποίηση της τρέχουσας ονομασίας και υποστηρίζουμε ότι τίθεται αυτόχρημα ζήτημα μεταβολής του πολιτεύματος από Κοινοβουλευτική σε Προεδρική Δημοκρατία εμπεριέχεται στα δύο βασικά επιχειρήματα εναντίον της Προεδρικής Δημοκρατίας.

Το πρώτο είναι ότι η αλλαγή των θεσμών με κίνητρο τον απλό μιμητισμό (βλέπε και την ανόητη συζήτηση περί γερουσίας) παραβλέπει τη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μας η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία υπήρξε, μετά τη μεταπολίτευση, ιδιαίτερα επιτυχημένο σύστημα διακυβέρνησης. Το δεύτερο είναι ότι με τη συγκέντρωση αμφίβολης δόξας και άφθονων κονδυλίων μπορεί ο οποιοσδήποτε τυχάρπαστος να οχυρωθεί στην εξουσία και να αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά της (βλ. Ντ. Τραμπ και πιο πρόσφατα Όρμπαν στην Ουγγαρία).

Δεύτερη μεγάλη προϋπόθεση είναι ο επακριβής επανακαθορισμός των σχέσεων Εκκλησίας και Κράτους. Τα μέχρι τώρα εκατέρωθεν χρησιμοποιούμενα επιχειρήματα είναι ρητορικά και δημαγωγικά. Πρέπει η Εκκλησία να δεχθεί τον έλεγχο του κόστους της συντήρησης του κλήρου και να ανεχθεί έλεγχο των τίτλων και της διαχείρισης της υποτιθέμενης εκκλησιαστικής περιουσίας.

Τρίτο μεγάλο θέμα είναι η ανοχή (με την κατάργηση του άρθρου 16) ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης. Επίσης τα ΑΕΙ αυτά θα πρέπει να ιδρύονται και να έχουν επικεφαλής ιδιώτες, που θα συγκροτούνται συλλογικά κατά βούληση.

Το σύνολο αυτών των θεμάτων που διχάζουν την κοινωνία πρέπει να έχουν συζητηθεί ανάμεσα στους λαϊκούς φορείς και να συγκεντρώνει απόλυτη πλειοψηφία της μελλοντικής Βουλής. Αλλιώς, αν δεν υπάρχει δηλαδή αυτή η προϋπόθεση, η Αναθεώρηση του Συντάγματος θα είναι εικονική. Θα ενισχύει την παραμονή στην εξουσία μιας χρεωκοπημένης πλειοψηφίας, που εξάντλησε τα περιθώρια ενεργού δράσης και έδωσε ότι είχε να δώσει.

Αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν σήμερα. Κυρίως η τυχάρπαστη και ετερόκλητη κυβερνητική πλειοψηφία παίρνει την πρωτοβουλία διάσπασης και πόλωσης του εκλογικού σώματος οξύνοντας τα πνεύματα και δημιουργώντας θέμα διαφθοράς και κάθαρσης εκ του μη όντος. Παράλληλα και αντιφατικά μεταθέτει την προσοχή του λαού σε εθνικά θέματα που διαχειρίζεται κατά άθλιο τρόπο: αντιφάσεις, προκλήσεις, αδιέξοδες εντάσεις και νταηλίδικοι παληκαρισμοί. Γεννάται λοιπόν το ερώτημα: τι νόημα είχε η πρόσκληση της Φώφης Γεννηματά προς όλες τις πολιτικές δυνάμεις, δηλαδή και προς τον ΣΥΡΙΖΑ, να περιέλθουν σε κατάσταση καταστολής και να ανακηρύξουν τεχνηέντως ως πρώτο θέμα της χώρας την Αναθεώρηση του Συντάγματος ενώ είναι εκκρεμές ακόμα το καθεστώς της οικονομίας, το βιοτικό επίπεδο των λαϊκών στρωμάτων έχει υποστεί καθίζηση, η μεσαία τάξη έχει φτωχοποιηθεί και οι ολιγάριθμες ανώτερες εισοδηματικά ομάδες αντί να αισιοδοξούν για το μέλλον της οικονομίας και να επενδύουν στρέφονται πανικόβλητοι προς κάθε είδους παρανομία και τον εκπατρισμό;

Τι κρύβει η αβυσσαλέα ψυχή της Φώφης; Πρόκειται για την αγωνία ενός ανεπάγγελτου, που για λόγους κληρονομικούς διέπρεψε σε δημόσιες θέσεις συμπαρασύροντας μαζί της και κάθε είδους λαμόγια απ’ την πιο ταπεινή και ανικανοποίητη Πασοκαρία; Πρόκειται για μια πιο σύνθετη επιβίωση με ιδεολογικό υπόβαθρο τον Πασοκικό λαϊκισμό, που δεν πρόλαβε ή δεν θέλησε να προσχωρήσει με τους όρους εκείνης της εποχής στον ΣΥΡΙΖΑ; Γεγονός είναι ότι ο διμέτωπος αγώνας της Φώφης Γεννηματά διαλύει αμέσως μετά τη συγκρότησή του το υποτιθέμενο Κίνημα Αλλαγής. Διμέτωπο κάνει κανείς όταν εκτιμήσει σωστά τις συνθήκες και επιλέξει συμμάχους. Και με τους «κατσαπλιάδες» νεοκομμουνιστές και με την προσπάθεια ανασυγκρότησης μιας ευρωπαϊκής οικονομίας με κατοχυρωμένους δημοκρατικούς θεσμούς δεν γίνεται να είσαι.

Έχω επανειλημμένα διακηρύξει ότι στους εμφυλίους πολέμους χωρούν δύο αντίπαλοι. Όταν ο Θεμιστοκλής Σοφούλης ανέλαβε την ηγεσία του Κράτους με συντριπτική πλειοψηφία συγκροτούμενη από βουλευτές του Λαϊκού κόμματος, έκανε το ιστορικό του καθήκον. Όσοι από εμάς εγκαταλείψαμε παραδόσεις με τεράστιο κόστος για να τεθούμε υπό την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, κάναμε το χρέος μας απέναντι στη δημοκρατία και το κοινωνικό σύστημα. Το ίδιο και όσοι από την άλλη πλευρά, όσοι επέλεξαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη αντί για κάποιον γνησιότερο που θα επέτρεπε μια πιο αχαλίνωτη επίδειξη εθνικοφροσύνης.

Το Κίνημα της Αλλαγής, τελευταίο κατάλοιπο της εγωπαθούς και κρατικοδίαιτης Πασοκαρίας δεν έχει καμία ελπίδα. Η Αναθεώρηση του Συντάγματος θα γίνει ολοκληρωμένα μόνο όταν συγκεντρωθούν εκσυγχρονιστικές πλειοψηφίες που θα αλλάξουν τον κόσμο για να τον κάνουν καλύτερο. Τολμώ να πιστέψω ότι αυτό θα γίνει με βάση τα όσα έχουμε προαναφέρει και μέσα στη ζωή μας που δεν παρέχει μεγάλα χρονικά περιθώρια.

Ας κρατήσουμε το σύνθημα των ημερών: «Καλή Ανάσταση».